datavisualisatie

Maak het nieuws visueler

Elger van der Wel

Datavisualisatie wordt veel te weinig inzicht door Nederlandse nieuwssites, terwijl het vaak een hele goede manier is om een verhaal te vertellen.

Eén van mijn eigenaardige hobby’s is dat ik uren kan rondstruinen op Nederlandse nieuwssites om te kijken welke keuzes ze maken in de selectie van onderwerpen en de manier waarop ze verhalen vertellen. En één ding valt me daarbij op: meerdere keren per dag laten redacties kansen liggen om een verhaal visueel te vertellen, terwijl dat de beste vertelvorm voor het verhaal in kwestie is.

Elger van der WelElger van der WelWekelijks schrijft Elger van der Wel een column over innovatie in de journalistiek en media. Deze week schrijft hij over de inzet van datavisualisatie.Bij veel economische verhalen en onderzoeken waarover wordt geschreven, zegt één visualisatie meer dan honderden woorden. Toch kiezen de journalisten voor het gebruik van de honderden woorden. Logisch. Van oudsher zijn er vier soorten journalisten opgeleid: tv-journalisten, radio-journalisten, fotografen en schrijvende journalisten. En natuurlijk zijn steeds meer journalisten en redacties crossmediaal gaan werken, maar daarbij wordt nog steeds teruggegrepen naar de disciplines die ze al kennen. Dus zie je op nieuwssites teksten, video en foto’s verschijnen.

Werkwijze

Het maken van een simpele datavisualisatie hoeft met de juiste tools niet moeilijk te zijn. Ik ben er van overtuigd dat iedereen aan de slag kan met zoiets als LocalFocus. Het moet echter wel in je systeem zitten. Nu beginnen journalisten in de pratkijk gewoon te tikken, zoeken ze er verplicht een foto bij en zetten is het artikel door naar de eindredactie.

Daardoor blijven kansen liggen. Kansen om een verhaal op een zo goed mogelijke manier te vertellen, maar ook kansen om je publiek vast te houden. En als er één ding is wat nieuwsmedia willen is het dat; media is immers een strijd om de schaarse aandacht van het publiek geworden.

The New York Times

Veel Engelstalige media lijken dat beter door te hebben. Bij The New York Times hanteren ze verschillende middelen om de aandacht van het publiek vast te houden:

  • Het visueel maken van informatie, omdat het dan beter wordt verwerkt.
  • Het creëeren vab beweging om de aandacht ergens naar toe te trekken.
  • Interactie uitlokken om te zorgen dat mensen ook echt iets te doen. Hierbij moet je trouwens wel wel duidelijk maken wat mensen hiervoor terugkrijgen.

De krant staat bekend om zijn prachtige, interactieve datavisualisaties die de gebruiker helpen om een verhaal beter te begrijpen. Het nadeel is dat je hiervoor designers en programmeurs nodig hebt en dergelijke producties al snel veel tijd kosten. Voor grotere verhalen interessant – ik kan het dan ook alleen maar aanmoedigen – maar voor het dagelijkse nieuws niet haalbaar.

Voor de dagelijkse berichtgeving moet de redactie uitgerust zijn met de juiste tools en mindset om verhalen op een zo goed mogelijk manier te vertellen. Zodra het in een artikel gaat over een stijging of daling ten opzichte van het jaar ervoor of over hoe een bepaald budget wordt verdeeld moet er een belletje afgaan: dit moeten we visueel vertellen.

Postzegelprijs

Een concreet voorbeeld: een paar weken geleden was in het nieuws dat de prijs van de postzegel vanaf volgend jaar omhoog gaat naar 87 cent. Ik kan me nog goed herinneren dat een postzegel eerder deze eeuw slechts 39 cent kostte. Dat verhaal vraagt eigenlijk om een grafiek van hoe de postzegelprijs door de jaren heen is gestegen. Een supersimpele lijngrafiek die iedereen die een tabel van de postzegelprijs per jaar heeft, kan maken. Een tabel die je in 30 seconden via Google kunt vinden.

De enige die, voor zover ik heb gezien, de moeite nam een grafiek bij het artikel te plaatsen, was het AD. Die pakten de visualisatie die in 2017 gemaakt werd voor de krant en plakten die in hun artikel. Het resultaat was niet echt wat ik voor ogen had, maar oké: het is een grafiek…

Quick wins

NU.nl liep ooit voorop met datavisualisaties en nam daarvoor al vrij vroeg een datajournalist aan, maar ik heb idee dat ze met de jaren steeds minder gebruik zijn gaan maken van visualisaties. De NOS zie ik vooral op het Instagram-account van NOS op 3 mooie dingen doen door verhalen visueel te vertellen, maar in hun app mis ik bij heel veel verhalen een simpel grafiekje.

Zoals ik al zei hoeft het niet moeilijk te zijn: de tools voor simpele visualisaties zijn er; de mensen voor complexere visualisaties kun je in huis halen. En vooral dat laatste zie je op steeds meer plekken de laatste jaren gebeuren. Maar daarbij worden juist de ‘quick wins’ vergeten. En dat is zonde van de vele verhalen die redacties aan het publiek proberen te vertellen.