Het Internet of Things raakt ontzettend veel sectoren, zo ook de ‘oude’ industrie. Experts spreken zelfs over een volgende industriële revolutie. De impact is groot, doordat fabrieken en complete productieketens ‘slim’ kunnen worden op het moment dat alle machines online zijn. In hét industrieland van Europa, Duitsland, spreken ze dan ook over Industrie 4.0 als het gaat om de veranderingen door het Internet of Things.
In het algemeen lopen de Duitsers altijd al voorop als het gaat om automatisering, maar dat is niet langer genoeg. Dankzij de technologie is het mogelijk om alle machines of andere onderdelen in het productieproces met elkaar te laten praten, zodat ze kunnen worden vervangen of kunnen worden aangepast op elk moment en elke plaats in het productproces. Ook hierin wil Duitsland een voortrekkersrol nemen.
Voorspellen wanneer een product kapot gaat
“Op het gebied van het detecteren van defecten wordt hier al steeds meer mee gedaan”, zegt Ronald Teijken, IoT evangelist bij IBM. “Maar door gebruik te maken van cognitieve systemen kan de volgende stap worden gezet: voorspellen wanneer bijvoorbeeld onderhoud nodig is.”
Dit soort systemen zie je al in consumentenelectronica. Whirlpool heeft bijvoorbeeld een sensor in een wasmachine zitten die bijhoudt hoe vaak de machine wordt gebruikt en wanneer er een onderhoudsbeurt nodig is, nog voor er een storing optreedt. Dit zou ook toegepast kunnen worden in professionele productieketens. Een machine die op basis van verzamelde data alvast een nieuw onderdeel bestelt, zodat dat op tijd binnen is op het moment dat het moet worden vervangen, is daarvan een concreet en realistisch voorbeeld.
Volgens Teijken zal dit er toe leiden dat je in productieketens ook steeds meer gaat zien dat er in plaats van producten, diensten worden afgenomen. Een verschuiving die in andere sectoren en op de consumentenmarkt al steeds meer opkomt en die zorgt voor compleet nieuwe businessmodellen. “Waar je in de IT-industrie de laatste jaren ziet dat software steeds meer als dienst wordt geleverd, in plaats van als product, is dit in de industrie ook mogelijk. Product as a Service, krijg je dan.”
“Uiteindelijk kom je dan uit bij de circulaire industrie”, legt hij uit. “Waarin je je apparatuur upgrade wanneer nodig en waarbij je ook vooraf al gaat nadenken wat er met onderdelen gebeurt, als machines of producten weer uit elkaar worden gehaald. Dit idee kun je zowel intern toepassen, als in de producten die je uiteindelijk aan consumenten levert.”
Hoe belangrijk is deze ontwikkeling in Nederland?
Interessante ontwikkelingen, maar hoe belangrijk is dat voor Nederland? Wij zijn immers niet echt een industrieland. Toch moeten we onze rol op dat vlak niet onderschatten. We hebben veel bedrijven die bijvoorbeeld toeleverancier zijn van onderdelen in bijvoorbeeld de auto- en vliegtuigindustrie. Denk aan Fokker en VDL.
“De Duitsers zijn dan misschien leading in de industrie, maar Nederland is vooruitstrevend als het gaat om innovatie”, zegt Teijken daarover. Hij verwijst naar het Smart Industry-initiatief, waarbij Nederlandse bedrijven samenwerken in nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de industrie.
Binnen dit initiatief, waarin tientallen bedrijven zitten en waar IBM zich net bij heeft aangesloten, worden onder meer zogeheten Field Labs opgezet. Die zijn bedoeld om bedrijven samen te laten werken op het gebied van alle nieuwe ontwikkelingen, waaronder het Internet of Things.
“Over een paar weken start er een nieuw Field Lab bij Makerspace in Rotterdam. Bedrijven en toeleveranciers gaan daar samen werken aan het 3D-printen van metaal. Iedereen denkt mee; informatie wordt door de hele productieketen heen gedeeld en dat is zeker voor de industriële sector echt bijzonder.”
“Defensie heeft bijvoorbeeld ook een Field Lab, waarbij het samen met bedrijven bekijkt hoe ze het vervoeren van spullen naar de locatie van een missie kunnen versnellen. Hierdoor kunnen ze sneller operationeel zijn.”
Een ander belangrijk punt voor Nederland is de rol van logistiek in de productieketen. Daar spelen we met de Rotterdamse haven als Nederland natuurlijk een hele belangrijke rol in, ook voor de industrie in andere Europese landen. Samenwerken op het gebied van transport en logistiek is minstens zo belangrijk als in de industrie zelf en ook hier is de winst die kan worden gehaald uit Internet of Things-toepassingen essentieel. De efficiënte van de logistieke sector draait immers op data.
Productgeheugen
Maar ook op een heel andere vlak biedt het Internet of Things mogelijkheden voor de industrie. De technologie biedt namelijk de mogelijkheid om unieke producten te creëren, aangepast op de wensen van klanten, zonder dat het ten koste gaat van de voordelen van massaproductie.
Het is mogelijk om de instellingen van machines in het productieproces on-the-fly aan te passen, waardoor on demand kan worden geproduceerd. Dit kan onder meer door het product in de keten een “productgeheugen” te geven. Deze chip kan communiceren met de machines om zo zijn wensen kenbaar te maken.
Een simpel voorbeeld: een onderdeel komt aan bij een verfmachine. Vervolgens geeft het productgeheugen uit zichzelf bij de machine aan welke kleur hij moet krijgen. De verfmachine spuit het onderdeel in die kleur en het onderdeel vervolgt zijn weg door de keten, terwijl de verfmachine het volgende onderdeel in een compleet andere kleur spuit.
Een belangrijke eis om dit mogelijk te maken is dat er standaardisering plaatsvindt als het gaat om de manier waarop apparaten met elkaar praten binnen het Internet of Things. Op papier is dit namelijk allemaal mogelijk, maar de toepassing in de praktijk is stukken complexer en zal nog wel de nodig jaren duren.
Blockchain
De verwachting is, als aanvulling op het internet of things, het gebruik van blockchain-technologie de komende jaren een belangrijke rol gaat spelen. Deze technologie, die de basis vormt van de virtuele munteenheid bitcoin, maakt het mogelijk om online transacties vast te leggen in openbare online registers. Doordat de basis van blockchain is dat iedereen deze registers bijhoudt, is er hierbij geen derde partij nodig die toezicht houdt, wat de boel erg efficiënt maakt.
Voor de toepassing van blockchain-technologie wordt in eerste instantie vooral gedacht aan toepassingen in de bankensector. Het kan echter worden gebruikt op allerlei plekken waar transacties belangrijk zijn, dus ook in de industrie.
“Als je kijkt naar productieketens dan zie je dat die voor een heel groot deel bestaan uit transacties tussen leveranciers en producenten. Onder meer het management van de relaties met leveranciers van onderdelen, kan worden vergemakkelijkt met behulp van een systeem dat is gebaseerd op de blockchain-technologie. Hierdoor gaat er een heleboel overhead verloren, verklein je de kans op fouten en zorg je dat het de hele keten sneller en efficiënter werkt”, zegt Ronald Teijken hierover.
“Neem bijvoorbeeld een vliegtuigbouwer. Die kan zijn relaties met de leveranciers van onderdelen onderhouden via een systeem dat is gebaseerd op de blockchain-technologie. Alle leveranciers delen precies dezelfde informatie over een nieuw model vliegtuig: elke stap in het proces op het gebied van planning, ontwerp, bouw, levering en onderhoud. Dankzij de blockchain-technologie kan de vliegtuigbouwer daarnaast alle bijbehorende financiële afspraken en transacties bijhouden.”
Grote dienstverleners als IBM, maar ook Cisco en Intel zijn voor de verdere ontwikkeling van deze technologie in het Hyperledger Project gestapt. Dat is een open source blockhain-ontwikkelingsproject van de Linux Foundation, waar meer dan 30 bedrijven aan meedoen.
Veel experts zijn het er echter wel over eens dat de bedrijven in industriële sector die vooroplopen in het omarmen van al deze nieuwe mogelijkheden uiteindelijk op lange termijn zullen overleven. Internet of Things is meer dan een (tijdelijke) hype. Bedrijven die voorop lopen en blijven lopen, kunnen onder meer door het creëren van nieuwe businessmodellen verder door blijven groeien.
