Gisteren vond een bijeenkomst plaats van Singularity University NL in Rotterdam. Singularity University is een opleidingscentrum in het hart van Silicon Valley, en dankt haar naam aan een science fiction verhaal van Vernor Vinge (1993). De universiteit werd opgericht door Dr. Peter H. Diamandis en Dr. Ray Kurzweil met als centrale doel ‘to educate, inspire and empower leaders to apply exponential technologies to address humanity’s grand challenges.’
De wereldwijde beweging die bestaat uit wetenschappers, filantropen en ondernemers, gelooft dat de exponentiële groei van technologie alle grote, mondiale problemen op kan lossen. Met de term singulariteit wordt dan ook naar een punt in de (nabije) toekomst verwezen waarop technologie de menselijke intelligentie overstijgt. In de Universiteit worden deze technologieën onderzocht en gebruikt, en op bijeenkomsten als die van gisteren wordt hun visie verspreid over de wereld.
Singulariteit kenmerkt zich door haar multidisciplinaire aanpak en -kijk op de toekomst. Van 3D-printen, nanotechnologie en de quantified self tot big data, robotica en artificial intelligence; alles wordt besproken. Hierdoor is ook het publiek erg gevarieerd: van CEO’s uit de technische en medische wereld, wetenschappers, onderzoekers en de publieke sector: singulariteit is voor veel vakgebieden reuze-interessant.
Met als centrale thema: ‘Redefining Limits! – Space, Robots and AI’ lag dit maal de focus onder meer op Robotica. De Amerikaanse Dan Barry, voormalige NASA astronaut kwam ruim veertig minuten vertellen over de robots van vandaag én die van morgen: waar gaat het naartoe?
Al snel werd duidelijk gemaakt hoe snel de ontwikkelingen gaan op het gebied van robotica, met de ene na de andere prachtige videofragmenten toont Barry wat er op dit moment allemaal al mogelijk is – vooral Big Dog (zie video) was populair onder het publiek – en dat belooft veel voor de toekomst, in zowel positieve als negatieve zin.
Veel banen zullen verloren gaan, stelt hij, en het is van groot belang dat we ons daarop voorbereiden: ‘Lets start planning today for this transition!’ Toch blijft een duidelijke oplossing of aanpak uit, en wordt de technologische toekomst vooral heel erg rooskleurig beschreven – overigens een typisch kenmerk van de singularity beweging.
(Big Dog, een van de opmerkelijk natuurlijk bewegende robots op dit moment)
Op Amerikaanse opportunistische wijze neemt Barry het publiek mee naar een toekomst waarin alles mogelijk is – ja, over niet al te lange tijd kunnen we allemaal de aarde gaan bekijken vanuit de ruimte – maar is het allemaal wel zo rooskleurig? Moeten we niet meer stil staan bij de problemen die de ontwikkelingen met zich mee gaan brengen?
Pas wanneer er ruimte is voor het publiek om vragen te stellen wordt het onderwerp echt interessant. Na te hebben gehoord wat voor een geweldige dingen ons allemaal te wachten staan op het gebied van robots, komen de kritische kanttekeningen. Hoe bepaalt een robot bijvoorbeeld wat goed en fout is? hoe worden keuzes gemaakt en wie bepaalt dit? Een ingewikkelde kwestie die Barry nog eens extra onderstreept met een treffend voorbeeld:
Hij stelt: twee zelfrijdende auto’s (eentje met alleen een bestuurder, en eentje met een hele familie) botsen bijna in volle snelheid tegen elkaar op, de enige mogelijkheid om uit te wijken is in de richting van een diep ravijn: wat beslissen de auto’s? Proberen beiden systemen hun inzittenden te redden? Wordt het meest gunstige scenario uitgevoerd en overleeft in dat geval de hele familie, maar beland de andere persoon in het ravijn? Wie bepaalt hoe het systeem een dergelijke keuze maakt? Wat is ethisch verantwoord?
De ontwikkeling naar technologische singulariteit
Als eigenaar van een auto wil je natuurlijk dat jouw veiligheid is gegarandeerd en dat jou auto er alles aan zal doen om jouw in leven te houden, maar werkt dat in de praktijk ook zo? Het is slechts één van de vele complexe vragen die de snelle ontwikkeling van robots met zich mee brengen. Andere vragen uit het publiek luidden bijvoorbeeld:
– Wie bepaalt het value-system van een robot?
– Wat doen wij nog als al het werk wordt overgenomen door robots? Hebben we dan nog wel een doel in ons leven?
– Moeten we bang zijn voor robots?
– Worden robots volledig autonoom?
– Wat als robots wapens hebben, en daarmee kunnen/mogen schieten?
– Moet een robot er wel zo menselijk uit komen te zien?
Vragen waar niet direct antwoord op kan worden gegeven, maar die wel heel erg belangrijk zijn voor onze toekomst. De ontwikkelingen gaan zo snel, dat we al snel achter de feiten aan zullen lopen. Voor je het weet staat er een robotleger klaar maar hebben we geen idee hoe we er mee om moeten gaan, en wie er over mag beslissen. Het is daarom van groot belang om goed na te gaan denken over dit soort vraagstukken.
Waar presentaties als die van Barry zeker tot denken zetten, is het utopische beeld dat wordt geschetst wel heel erg aanlokkelijk om aan te horen en in mee te gaan. Heel leuk al die geweldige robots, maar wat gaat dit nu echt voor ons betekenen?