Virtual reality is hot. Amerikaanse VR-startup Jaunt sleepte enkele weken geleden miljoenen euro’s aan investering binnen van onder andere Disney. Oculus werd vorig jaar overgekocht door Facebook voor twee miljard dollar en grote bedrijven als Sony, Valve en HTC werken allen aan een eigen VR bril.
Maar aangezien de eerste VR-brillen dit jaar al beschikbaar zijn, is het goed om te kijken naar wat precies de verschillen zijn tussen de producten. Wanneer heb je genoeg aan een kartonnen houder voor je mobiel en wanneer is het slim om duizenden euro’s te investeren in een VR bril en bijbehorende hardware?
Oculus Rift
De Oculus Rift is waar het allemaal begon voor de huidige generatie VR brillen: ontwikkeld in een garage en vorig jaar overgekocht door Facebook voor twee miljard dollar. In het eerste kwartaal van 2016 komt de consumentenversie van de VR bril uit: de Rift.
De hardware is prachtig, de bril ziet er comfortabel uit, de bewegingssensor is onopvallend en er zitten zelfs speakers in de headset ingebouwd. Je kunt met de Rift 360 graden om je heen kijken, mede doordat er bewegingsensoren op de achterkant van de VR bril zitten. De lenzen van iedere VR bril maken gebruik van stereoscopie, waarbij twee beelden over elkaar geprojecteerd worden om de illusie van diepte te creëren.
Maar de Oculus Rift heeft wel een aantal obstakels te overwinnen. Zo heb je ten eerste een gigantische krachtige pc nodig om games te kunnen spelen op een normaal niveau: er zitten namelijk twee schermen in de Rift (1080 x 1200) die allebei aangestuurd moeten worden. Daardoor heb je een goede videokaart nodig. Oculus geeft aan dat de aanbevolen systemen ongeveer beginnen vanaf de 1.000 euro.
De controller is één van de zwaktes van de Rift Deel deze quoteDe Oculus Rift wordt standaard geleverd met een Xbox One-controller; dat is gelijk één van de zwaktes van het product. Ik heb gemerkt tijdens mijn tijd met de HTC Vive dat de VR-controllers, die één op één je handbewegingen omzetten in digitale bewegingen, essentieel zijn om de VR-ervaring geloofwaardig over te laten komen. De Oculus Touch-controllers doen precies dat, maar worden niet bij de Rift geleverd. Dat gaat er waarschijnlijk voor zorgen dat veel games de controllers niet gaan ondersteunen.
Er zijn wel enorm veel ontwikkelaars die al bezig zijn met games en video voor de Rift: onder andere VR-producent Jaunt maakt videocontent voor de VR bril. Omdat Oculus de eerste ontwikkelkit uitbracht waar ontwikkelaars mee aan de slag konden, zijn er ontzettend veel demo’s beschikbaar voor de bril. Toch werkt niet iedere game zomaar met de Rift: daar ligt de echte uitdagingen voor VR brillen in 2016.
HTC Vive
Consumenten kunnen dit jaar nog aan de slag met de Vive, althans als HTC die belofte waar kan maken. De bril ziet er iets lomper uit dan de Oculus Rift en PlayStation VR, maar is qua gewicht en vorm comfortabel om te dragen.
Geen grens tussen VR en de werkelijkheid Deel deze quoteHetgeen wat de HTC Vive zo speciaal maakt, is gelijk ook de grootste valkuil van het product. Je kunt met deze VR bril niet enkel om je heen kijken, maar je wordt juist uitgenodigd om zelf door een kamer heen te lopen. Door het gebruik van enorm veel sensoren zorgt HTC ervoor dat je niet misselijk wordt: het beeld beweegt zo vloeiend dat de grens tussen VR en de werkelijkheid niet meer te onderscheiden is door je brein.
De vrijheid om rond te lopen maakt deze VR-ervaring adembenemend en indrukwekkend, maar zorgt anderzijds ook voor problemen.
Ten eerste is deze techniek enkel bij bepaalde soorten games handig: 3D-kunstwerken maken is indrukwekkend, maar de mogelijkheid om rond te lopen voegt weinig toe aan veel games die nu beschikbaar zijn. Daarnaast is er een hoop ruimte nodig in je huis om met de HTC Vive aan de wandel te gaan, het liefst met zo min mogelijk obstakels erin.
In tegenstelling tot de Oculus Rift wordt de HTC Vive wel met twee controllers geleverd: twee langwerpige controllers die de gebruiker ook ziet in de virtuele omgeving. Zoals ik al aangaf: deze controllers zijn essentieel om de ervaring superrealistisch te maken.
Het grote voordeel dat HTC heeft is dat ze de bril samen ontwikkelen met Valve, het gamebedrijf achter de Half-Life-, Portal-serie en Steam. Steam is bij verre het grootste platform om games te kopen op de pc en heeft daarom een goede uitgangspositie om gameontwikkelaars ervan te overtuigen om te ontwikkelen voor de Vive. Want een VR-game is niet gelijk geschikt voor iedere VR bril.
Hoewel de exacte prijs nog niet bekend is van de HTC Vive gaat de bril waarschijnlijk duurder worden dan de Oculus Rift of PlayStation VR. HTC gaf eerder al aan dat het om een “premium” VR bril gaat, die weliswaar iets meer functionaliteit heeft maar daardoor ook duurder wordt.
Om deze bril te gebruiken zul je ook een gigantische PC nodig hebben, die waarschijnlijk meer dan 1.000 euro kost. Heel zenuwachtig is HTC daar niet over, ongeveer tien procent van de 125 miljoen actieve Steam-gebruikers beschikt al over een geschikte PC.
PlayStation VR
De bril van Sony is misschien wel de meest aantrekkelijke VR bril. Voorheen heette PlayStation VR ‘Project Morpheus’ en de bril lijkt op een futuristische helm die afkomstig is uit het Daft Punk-universum. Maar naast het uiterlijk heeft de PlayStation VR een ander groot voordeel: de VR bril werkt op de PlayStation 4.
De gameconsole is namelijk al voor ongeveer 350 euro in huis te halen en daarmee een stuk aantrekkelijker qua prijs dan een volledige game-pc. De bewegingen van de bril worden waargenomen door de PlayStation Eye-camera, die er voor zorgt dat je 360 graden om je heen kunt kijken. De reactiesnelheid van de bril is goed, al kun je door de optische bewegingssensoren niet rondlopen in een kamer zoals het geval is met de HTC Vive.
Ook Sony heeft het grote voordeel dat het enorm veel gameontwikkelaars achter zich heeft staan: de PlayStation 4 is enorm populair. Echter is de ondersteuning vanuit ontwikkelaars voor Sony-accessoires niet altijd even goed geweest: de PlayStation Move en Eye zijn beide nooit echt populair geworden, ondanks de potentie. Maar met het momentum dat virtual reality momenteel heeft is een VR bril geen gekke uitstap voor Sony: het past goed bij de behoeftes van de PlayStation-gebruikers.
De technologie die Sony gebruikt in PlayStation VR wijkt een beetje af van de techniek achter andere brillen. De resolutie is simpelweg wat lager: 960 × 1080 pixels per oog en de bril maakt gebruik van één display. Daarnaast is het gezichtsveld bij deze bril wat lager, je ziet een beeld van 100 graden in tegenstelling tot 110 graden bij de HTC Vive en Oculus Rift. Je kunt overigens het scherm van de bril makkelijk naar beneden en boven schuiven, op deze manier hoef je niet de bril af te doen als je iets wilt eten of om even naar een ander scherm te staren.
De goedkoopste totaaloplossing Deel deze quoteSony heeft wel originele ideeën over hoe VR in een gezelschap gebruikt kan worden. Ontwikkelaars kunnen op de TV, waarop de PlayStation 4 aangesloten is, ook andere beelden tonen. Dit betekent concreet dat ontwikkelaars gezelschapspellen kunnen ontwikkelen waar één iemand de bril op heeft en andere naar de TV kijken. Nintendo doet dit nu al met de Wii U, waarbij sommige games één iemand naar het scherm van de Wii U-tablet kijkt en anderen naar de TV.
Waarschijnlijk wordt PlayStation VR het makkelijkste instappunt voor gamers die aan de slag willen met virtual reality: de console kost ongeveer 350 euro en waarschijnlijk gaat de virtual reality-bril hetzelfde kosten. Waarschijnlijk is het daarom de goedkoopste totaaloplossing om te beginnen met VR. PlayStation VR moet in 2016 verschijnen, al heeft Sony nog geen exacte datum bekend gemaakt.
Fove VR
De virtual reality-headset van Fove is een stuk minder bekend dan degene hier boven, maar wellicht onterecht. Ondanks het bedrijf niet de eerste was, geen groot gamebedrijf achter zich heeft en niet op consoles werkt, heeft het wel een ander voordeel: je kunt de Fove besturen met je ogen.
In de Fove zit namelijk eye-tracking ingebouwd, hierdoor ziet de computer exact wat jij doet met je ogen. Zo kan het systeem zien waar je naar kijkt en wanneer je knippert. Dit heeft potentieel veel toepassingen binnen en buiten gaming.
Games besturen met je ogen Deel deze quoteHet bedrijf laat zelf weten dat je met de Fove VR een minder zware pc nodig hebt dan bij de andere VR brillen. Aangezien het systeem kan zien waar de gebruiker naar kijkt, kan een game bepaalde objecten met minder detail weergeven. Op deze manier wordt er wat computerkracht bespaard, waarbij andere brillen alles in beeld met volledige detail gerenderd wordt.
De eye-trackingfunctionaliteit kan ook gebruikt worden om bepaalde diepte te creëren. Als je focust op iets dat dichtbij je bevindt zal het met de Fove VR bril scherp worden, terwijl de achtergrond wazig wordt. Dit geeft een extra laag realisme aan de ervaring.
Maar het meest indrukwekkende aan de Fove VR is dat je jouw ogen kunt gebruiken als vervanging van een controller. Je kunt objecten in de virtuele werkelijkheid selecteren en zoals je in de onderstaande video kunt zien kunnen gehandicapten de bril gebruiken om bepaalde taken uit te voeren, die lichamelijk niet meer mogelijk zijn.
De bril heeft één scherm met een resolutie van 2560 x 1440 pixels en een gezichtsveld van 100 graden. Door de ingebouwde eye-tracking is het apparaat in vergelijking met andere VR brillen wel wat groter. De Fove VR ziet er desondanks prima uit.
Samsung Gear VR, Zeiss VR One, Google Cardboard
In tegenstelling tot de bovenstaande virtual reality-brillen zijn deze brillen simpel te gebruiken met je smartphone. Deze houders zijn dus eigenlijk redelijk arbitrair, maar er zitten nog wel wat verschillen in als het aankomt op ondersteuning van smartphones en bedieningsmogelijkheden.
Google Cardboard is het instapmodel der instapmodellen: de houder is van karton gemaakt, werkt met bijna iedere smartphone en je kunt gebruikmaken van veel verschillende apps. Op de website van Google kun je ook een blauwdruk downloaden om zelf een houder te maken. Het product van Google heeft geen hoofdband en je zult hem zelf vast moeten houden. Volgens Google is dit de ideale manier om mensen kennis te laten maken met VR: ze stellen de cardboards en smartphones beschikbaar voor diverse scholen zodat scholieren een virtuele uitstap kunnen maken.
Je mobiel gebruiken als VR-scherm heeft wat nadelen: je smartphone is niet afgesteld om beweging te registeren zoals normale VR brillen. Daarom vertalen de bewegingen zich een stuk minder accuraat in de virtuele omgeving. Dit maakt het zeer ongeschikt voor games die sterk leunen op beweging. De hardware is daarnaast ook een limitatie: 3D-games, die je op je computer speelt, kunnen nauwelijks gespeeld worden op je smartphone.
Maar voor andere doeleindes, zoals korte 360-graden video’s zijn dit soort VR-oplossingen wel zeer geschikt. Het grootste voordeel overigens: je hebt geen last van kabels.
De Samsung Gear VR en Zeiss VR One werken in grote lijnen hetzelfde als Google Cardboard. Niet geheel verrassend werkt de Gear VR enkel samen met Samsung-smartphones en Zeiss maakt gebruik van speciale lenzen voor een extra breed gezichtsveld. Plus de laatstgenoemde is te gebruiken in combinatie met een bril. Beide VR brillen zijn goed afgewerkt, maar ontkomen niet aan de limitaties van virtual reality op je smartphone.
Maar waar de Zeiss VR One met dezelfde apps als Google Cardboard werkt, zet Samsung hoog in op exclusieve contentpartners met de iets duurdere Gear VR. Samsung werkt samen met Oculus aan de Gear VR en heeft daardoor een betere bril en toegang tot hoogwaardige partners. De eerste VR-bioscoop in Amsterdam maakt gebruikt van de Gear, Netflix gaat hun content aanbieden via de Gear en bekende games komen als eerste naar de Gear.
De manier waarop Oculus en Samsung met de Gear VR omgaan laat zien dat het meer is dan alleen een voorproefje voor de grotere VR bril: de Rift. Het enige obstakel is dat de Gear VR enkel werkt met Samsung-smartphones en daardoor heel veel personen de kans ontneemt om VR te proberen op een goedkope en toegankelijke manier.
Een bril voor iedereen
Eén ding is duidelijk: er is een VR bril voor iedereen. In het hogere segment hebben HTC, Oculus en Sony alledrie een goed uitgangspositie om succesvol te worden. Oculus heeft unieke contentpartners, HTC het gameplatform Steam en unieke vrijheid om rond te lopen in virtual reality en Sony de PlayStation 4 als basisstation.
Google Cardboard in ieder klaslokaal Deel deze quoteMaar waarschijnlijk zullen de meeste personen kennismaken met VR via het instapsegment: het is de droom van Google om Cardboard in ieder klaslokaal te krijgen en veel bedrijven zijn serieuze apps, games en diensten aan het ontwikkelen voor de Samsung Gear VR. Er is namelijk geen reden om een dure virtual reality-bril aan te schaffen als je toch enkel 360-gradenvideo’s gaat bekijken.
Eén ideale bril is er dus niet. Als je serieus wilt gamen zul je vast geld moeten gaan sparen, want de VR brillen en de benodigde hardware gaan niet goedkoop worden. Maar juist omdat je ook je smartphone kunt gebruiken voor veel VR-ervaringen, ziet de toekomst van VR er rooskleurig uit.