Andrew McAfee: 'We gaan steeds meer bizarre innovatie zien'

Sommige experts waarschuwden de afgelopen jaren voor de risico’s, anderen benadrukken de kansen, maar dat de maatschappij zoals we hem kennen in rap tempo verandert, daar is eigenlijk iedereen met elkaar eens. NRC organiseerde rond dit thema gisteren een speciaal NRC Live-evenement met als hoofdgast Andrew McAfee van de Amerikaanse universiteit MIT.

McAfee deed onderzoek naar de impact van robotisering en schreef er, samen met zijn collega Erik Brynjolfsson, het boek ‘The Second Machine Age‘ over. Het boek is gebaseerd op een onderzoek wat het duo de afgelopen jaren deed.

Zelfrijdende auto

Ze begonnen met het onderzoek omdat ze een beetje verward raakten over de technologische ontwikkelingen van de laatste jaren. “De techniek begon dingen te doen, die het niet zou moeten doen. Science fiction werd de waarheid”, zegt McAfee.

De techniek begon dingen te doen die het niet zou moeten doen - Andrew McAfee Deel deze quoteHoezo? ” ‘In 2004’ schreven Frank Levy en Richard J. Murnane ‘The New Division of Labor’ over wat we computers laten doen en wat we als mensen zelf doen. Onderzoekers zeiden toen bijvoorbeeld: mensen worden niet betaald om getallen op te tellen; geef repeterend werk aan computers.” Mensen zouden volgens dat boek het werk moeten doen waar onze hersens beter in zijn dan computers. “Wij zijn ‘patroonvergelijkende machines’. De routine moest naar de technologie en complexe dingen naar mensen. Dit was hoe we er naar moesten kijken, dacht ik toen.”

“Een voorbeeld uit het boek van waar mensen beter in zijn dan computers: autorijden.” De ontwikkeling van de zelfrijdende auto leidde dan ook tot het onderzoek van McAfee en zijn collega.

Bizarre innovatie

In zijn presentatie legde hij uit hoe snel de ontwikkeling gaat aan de hand van IBM’s supercomputer Watson. De computer deed in 2011 mee aan de Amerikaanse televisiequiz Jeopardy en versloeg de twee beste kandidaten uit de historie van het televisieprogramma. “Watson was in december 2006 nog een hele slechte Jeopardy-speler, maar hij werd elke maand beter”, laat de onderzoeker zien aan de hand van een grafiek. “Vier jaar later was hij beter dan meeste Jeopardy-winnaars. En niet veel later won hij van de twee kampioenen.”

“We hebben al meer dan een halve eeuw computers en hele slimme mensen die er mee werken. Waarom gebeurt dit nu?” is de vraag die McAfee en zijn collega zichzelf stelden. Het antwoordt geeft hij aan de hand van een quote van Hemmingway: “Dingen gebeuren geleidelijk en dan plotseling”.

Volgens de wet van Moore verdubbelt de rekenkracht van computers elke twee jaar. “En als een verdubbeling lang genoeg doorgaat worden de getallen plots heel groot.”

McAfee haalt een historisch verhaal en bekende wiskundige theorie over een schaakbord aan. Als je op het eerste vakje van een schaakbord een rijstkorrel legt, op het tweede vakje het dubbele aantal: 2, op het derde vakje weer het dubbele aantal: 4 en je gaat zo door, dan gaat het na een tijdje heel hard.

Volgens Ray Kurzweil, een grote naam in de wereld van Kunstmatige Intelligentie, bevinden we ons sinds 2006 op de tweede helft van het schaakbord. Dat betekent dat de ontwikkeling nu heel hard gaat, maar tegelijkertijd hebben we eigenlijk nog niets gezien, stelt McAfee. “We gaan steeds vaker bizarre innovaties zien. En we zitten nog maar in de beginfase; in tegenstelling van wat sommige mensen denken, gaat innovatie niet aftoppen.”

Leren

Een belangrijke reden daarvoor is dat volgens de onderzoeker de manier waarop kunstmatige intelligentie tegenwoordig wordt benaderd. We leren computers op een andere manier dingen.

McAfee trekt een parallel met hoe mensen leren: “Als volwassenen een nieuwe taal leren dan is dat heel moeilijk. Andere talen hebben namelijk allemaal idiote regels die je moet leren. En daar zijn dan ook weer allemaal uitzonderingen op. Dat leren is een pijnlijk, onplezierig proces. Kinderen daarentegen leren een taal door te luisteren en door patroonvergelijking. Ze proberen zelf de regels te ontdekken, zeggen dingen en worden verbeterd.”

“Heel lang werd kunstmatige intellegentie via het leren van regels gedaan, nu gebeurt het zoals kinderen talen leren: via voorbeelden en feedback.”

Een voorbeeld daarvan is een onderzoek dat begin dit najaar de cover van het tijdschrift Nature haalde: Supercomputer DeepMind had zichzelf aangeleerd om Atari-games te spelen. De computer was alleen uitgelegd dat zijn doel was om de score te maximaliseren.

“Op deze video zie je dat hij in het begin heel slecht en random speelt. Na twee uur had het systeem ontdekt dat het de bal niet moest missen. Na vier uur had zichzelf aangeleerd een tunnel te maken naar de bovenkant van het speelveld om de bal daar zelf het werk te laten doen.”

Mensen vs. computers

Als computers zichzelf op dezelfde manier dingen gaan aanleren als mensen, wat is dan nog het verschillende tussen computers en mensen? “Mensen zijn irrationeel. We denken bijvoorbeeld allemaal dat we bovengemiddeld zijn. Computers kunnen veel beter voorspellingen doen dan mensen, omdat intuïtie ons in de problemen brengt. Maar… In sommige dingen zijn we nog steeds beter”, verzekert McAfee.

“Bijvoorbeeld in gezond verstand. Het is heel moeilijk om machines dat te leren. We hebben dat bijna meteen vanaf onze geboorte. En andere zaken zijn sociale vaardigheden en creativiteit.”

Mensen zijn beter in gezond verstand - Andre McAfee Deel deze quoteVlak daarvoor had Minister Asscher nog bepleit dat we ons met het onderwijs in Nederland juist op die vaardigheden moeten richten. De maatschappij veranderd namelijk ingrijpend, doordat machines in heel veel taken beter gaan worden dan mensen.

Maatschappij

En volgens McAfee moeten we daarom goed opletten over wat er op dit moment al aan het gebeuren is: “Het percentage werkende mensen van de totale beroepsbevolking in de VS daalt. Sinds het begin van deze eeuw wordt er een steeds kleiner deel van het bruto nationaal product uitbetaald in lonen. En dat is niet alleen in het westen zo, maar bijvoorbeeld ook in China en India. Daarnaast krijgt de rijkste 1 procent in de VS een steeds groter aandeel van de totale inkomsten te pakken.”

En er is meer: “Afgelopen week werd er een onderzoek gepresenteerd: het aantal doden in Westerse landen daalt, behalve voor witte Amerikanen van middelbare leeftijd (als enige van alle Westerse landen dus). De factoren: chronische leverziekten (grotendeels veroorzaakt door overmatig alcoholgebruik), drugs- en alcoholvergiftiging en zelfmoord.”

McAfee is oprecht bezorgd. En dan dus niet zozeer dat robots zo slim worden dat ze de baas over ons worden, zoals sommige andere experts denken, maar over hoe de menselijke kant van onze maatschappij zich ontwikkelt. “Maar ik wil graag positief eindigen.”

Als mensen samen gaan werken met de technologie, dan winnen we. Steeds minder mensen leven in armoede, terwijl de wereldbevolking gigantisch groeit. Er is steeds minder geweld wereldwijd. We hebben steeds minder land nodig voor voeding. Het gaat goed met de natuur, behalve dan met de opwarming van de aarde.” En zo heeft de onderzoeker nog enkele voorbeelden om ons te laten zien dat er heel veel dingen juist wel goed gaan.