Tijdens The Next Web conference in Amsterdam maakte Nederland voor het eerst kennis met Mackmyra whisky. Intelligens, zoals de speciaal gebrouwen blend van het Zweedse whiskyhuis heet, is dan ook wel een heel bijzondere whisky. Het is namelijk de eerste whisky die werd ontwikkeld met behulp van artificial intelligence.
Liefhebbers van Schotse of Ierse whisky verslikken zich wellicht bij het lezen van dit bericht. Whisky uit Zweden is ze waarschijnlijk al een brug te ver, laat staan een ‘AI whisky’. Toch is de ontwikkeling alleszins logisch, vertelt Magnus Dandanell, CEO en oprichter van Mackmyra. “Bij het produceren van een goede whisky spelen verschillende smaken een belangrijke rol. Die smaken zijn afkomstig uit het fermentatie en destillatieproces, maar bijvoorbeeld ook van de houtsoort en het formaat van het vat waarin je de whisky opslaat. Om tot nieuwe smaken te komen, is wat hulp van technologie dus een welkome toevoeging aan onze R&D afdeling”.
Uit de hand gelopen hobby
Magnus begon het bedrijf in 1999, samen met een aantal oude studievrienden. “Het is eigenlijk een uit de hand gelopen whiskyproeverij. Het idee liet ons niet meer los en nu zijn we 20 jaar verder”. Omdat de vrienden geen oude whiskyrecepten tot hun beschikking hadden begon alles met experimenteren. “Verschillende soorten hout bijvoorbeeld, maar ook het gebruik van rook en kleinere whiskyvaten geven onze blends hun typische smaak. De smaken zijn daardoor heel intens, zonder dat onze whiskies heel oud hoeven te zijn”.
Als uitdager in een markt die al decennialang gedomineerd wordt door Schotse en Ierse bedrijven moest Mackmyra van begin af aan innovatief zijn. En dus ging het bedrijf partnerships aan met een Zweeds dropmerk waar je nu “whiskydrop” kunt kopen. Maar ook met het businessmodel wordt volop geëxperimenteerd. Zo kunnen klanten over de hele wereld hun eigen whiskyvaatje kopen bij Mackmyra. Deze wordt opgeslagen in een oude mijn net buiten het stadje Gävle, waar alle whisky van Mackmyra bewaard wordt. Het koele, vochtige en constante klimaat is ideaal voor de whisky.
Wetgeving in Zweden streng rondom alcohol
En nu is er dus een partnership met Microsoft. Mackmyra zocht zelf het contact met de techgigant. “Natuurlijk zijn we altijd op zoek naar manieren om op te vallen” zegt Susanne Tedsjö, al sinds 2003 de communicatiemanager bij Mackmyra. “Dat heeft ook te maken met de strenge regelgeving hier in Zweden. Op traditionele manieren mogen we sterke drank immers niet adverteren en dus moeten we het vooral hebben van word-of-mouth”.
Maar het AI experiment met Microsoft is meer dan een PR-stunt. Meester smaakmaker en “Chief Nose Officer” van Mackmyra Angela D’Orazia legt ons uit dat er enorm veel verschillende facetten zijn die bijdragen aan de karakteristieke smaak van een whisky. In haar eigen whisky keuken op het hoofdkantoor is ze dadelijks in de weer met het samenstellen van die smaken. Als meesterblender weet ze precies wat wel en niet werkt.
Angela D’Orazia
Kan AI een mens verrassen?
“En toch wilde ik weten of we haar konden verrassen met iets nieuws” zegt Jarno Kartela, Principal Machine Learning bij Fourkind, een technische partner die met Microsoft en Mackmyra samenwerkte aan dit project. “Ons menselijk brein is immers ook enigszins bevooroordeeld op basis van eerdere ervaringen. Soms heb je een impuls nodig uit onverwachte hoek”. In detail legt hij ons uit hoe het algoritme dat uiteindelijk de nieuwe whiskysmaak bedacht te werk ging. “Om te beginnen voerden we allerhande variabelen in. Denk aan eerdere whisky recepten (75 in totaal), gewonnen vakprijzen, reviews, proefnotities en zaken als smaken vanuit de vaten.
Angela D’Orazia en Jarno Kartela
Elke parameter kan zijn eigen gewicht hebben. Daarnaast moet elke variabele gecrossmatcht worden met een andere variabele. Al deze berekeningen leverden een bijna eindeloze sloot aan mogelijkheden op. Niet iets dat Angela in haar whiskykeuken allemaal zelf kan gaan staan uit proberen!”.
AI kon recepten afschieten of zelf doorontwikkelen
Uit de eindeloze sloot aan berekeningen ontstond een zelflerende machine. Een AI dat zowel recepten halverwege de ontwikkeling afschoot (bij gebrek aan potentieel succes), als doorontwikkelde tot een uiteindelijke blend. Met deze stapel recepten toog Jarno naar Angela. Die reageerde niet op elk recept direct even enthousiast. “Sommige smaken die het AI voorstelde waren mij te rokerig. Of we hadden simpelweg niet de juiste ingrediënten om deze in grote oplage te maken.”
Maar over vijf recepten was Angela wél enthousiast. “We probeerden ze allemaal uit. En al snel stak er één met kop en schouders bovenuit. Dit is de whisky die we tijdens The Next Web conference afgelopen mei voor het eerst aan mensen hebben laten proeven”. Angela benadrukt dat dat eigenlijk nog wat aan de vroege kant was. “Whisky heeft tijd nodig om de smaken te laten mengen. Maar elke keer dat we deze blend proefden werd de smaak beter. En nu is hij dus op dronk en klaar voor de verkoop”.
AI is geen vervanger, maar een aanvulling op je R&D team
Ook bij Microsoft en Fourkind zijn ze enthousiast over dit geslaagde R&D experiment. “Ik zie AI niet als een vervanger van mensen zoals Angela” zegt Jarno. “Je moet het zien als een aanvulling op de experts. Een systeem dat je onverwachte suggesties aan kan reiken tijdens het proces van productontwikkeling. Dingen waar je zelf nog niet aan gedacht had.”
De mogelijkheden in andere industrieën zijn volgens hem dan ook eindeloos. “Op dit moment werk ik met een chocolademerk aan een soortgelijk experiment. Maar denk bijvoorbeeld ook aan parfumerie of sneakers. De mogelijkheden zijn eindeloos”.
Het projectteam van Mackmyra, Fourkind en Microsoft
AI parfum en chocolade
Kijk dus niet gek op als er binnenkort naast AI whisky ook AI chocoladerepen of AI deodorant in de schappen bij je lokale supermarkt gaan verschijnen. Al is de vraag of deze dan ook op deze manier worden aangeprijsd. AI zal immers niet lang een PR-stunt zijn, maar een nieuwe manier van werken in menig R&D team.
Mackmyra Intelligens (en andere whiskies van het merk) zijn online verkrijgbaar via een internationale webwinkel. Meer informatie over de ontwikkeling van AI voor het bedrijfsleven is te verkrijgen bij Microsoft Nederland.