De allereerste keer seks, dat moment komt op steeds latere leeftijd. Waar jongeren in 2012 nog op 17-jarige leeftijd voor het eerst seks hadden, is dat nu 18,7 jaar. Maar anticonceptie, dat wordt er steeds minder bij gebruikt. Dat blijkt uit onderzoek van Rutgers en Soa Aids Nederland onder ruim 10.000 jongeren tussen de 13 en 25 jaar.
Zeker het gebruik van de pil is in elf jaar tijd enorm afgenomen. In 2012 gebruikte nog 76% van de meisjes en vrouwen onder de 25 jaar de pil, maar in 2023 was dat nog 46%. Mogelijk is dat deels te verklaren doordat ze op andere vormen van anticonceptie zijn overgestapt. Zo gebruikt 21% nu een spiraal, tegenover 6% in 2012.
Maar het gebruik van anticonceptie neemt wel af. Vorig jaar gebruikte één op de vijf meisjes en vrouwen geen anticonceptie – dus ook geen condoom of spiraal – tegenover 9% in 2012. Ruim de helft van de meisjes en vrouwen geeft in het onderzoek aan dat ze geen hormonen willen gebruiken en dat de reden is dat ze geen anticonceptie gebruiken. Maar de vrouwen die voor een spiraal kiezen, kiezen vaak voor een hormoonspiraal. Dat is dus geen verklaring voor de toename in het gebruik van het spiraal.
Bovendien blijkt dat ook het condoomgebruik is afgenomen, terwijl deze ook geen hormonen bevatten. In 2017 gebruikte bijna driekwart van de jongeren een condoom bij de eerste vaginale seks, maar vorig jaar was dat nog tweederde. Wie geen relatie had met zijn/haar/hen laatste sekspartner, gebruikte ook steeds vaker geen condoom met die partner. Bij jongens nam dit toe van 25% in 2012 naar 40% in 2023, onder meisjes steeg dat van 36% in 2012 en 46% in 2023.
Zwangerschap, toestemming en relaties
Ondanks dit alles wordt er nog wel veel anticonceptie gebruikt, benadrukken Rutgers en Soa Aids Nederland. Van alle jongeren gebruiken negen op de tien anticonceptie bij de eerste vaginale seks en acht op de tien met de laatste persoon met wie ze vaginale seks hadden. Het is dus ook niet zo dat jongeren opeens massaal ongewenst en/of onbedoeld zwanger worden. Slechts 18 op de 1.000 jongeren van 16,5 jaar en ouder heeft ooit te maken gehad met een onbedoelde zwangerschap, vergelijkbaar met de stand van zaken in 2017.
Andere zaken op het gebied van seks veranderen wel. Zo vinden meiden het nu vaker oké om seks te hebben zonder dat je verliefd bent (62% nu tegenover 26% in 2012). Daarmee denken meiden hier nu voor het eerst hetzelfde over als jongens.
Helaas neemt het aantal jongeren dat grensoverschrijdend gedrag meemaakt wel toe. 54% van de meiden en 23% van de jongens heeft te maken gehad met fysieke seksuele grensoverschrijding – wat alles is van ongewenste aanraking tot seks tegen de wil in. In 2017 was dat nog respectievelijk 48% en 18%. 4% van de jongens en 20% van de meiden geeft bovendien aan wel eens te zijn gedwongen tot seksuele handelingen die ze niet wilden, terwijl dat in 2017 nog 2% en 12% was.