Deense docu The Newsroom: Off the Record toont de neergang van de ‘dode bomen’

Hoe ga je als krant de concurrentie aan met het online nieuws? Overal ter wereld worstelen media met hetzelfde probleem. Sneller op de eigen site publiceren, zonder dubbelcheck of het klopt? Meer eigen nieuws maken? Een betalingsmuur inbouwen? Tot nu toe heeft nog niemand het ultieme antwoord gevonden.

Een krantenredactie in de stress is in ieder geval een dankbaar onderwerp voor een documentaire geworden. Andrew Rossi maakte in 2011 de instant-klassieker Page One: Inside the New York Times, over de pogingen van de prestigieuze krant om de dalende verkoopcijfers een halt toe te roepen. In eigen land schiep Marieke van der Winden in 2010 met Dwars misschien nog wel een boeiender beeld van een journalistiek bastion, De Groene Amsterdammer, dat weigert zich aan te passen aan de wetten van de moderne tijd.

Actiecampagne

Nieuw is het onderwerp van Mikala Kroghs documentaire The Newsroom: Off the Record (Ekstra Bladet: Uden for citat) dus niet. Ook de sensatiepers lijdt onder de snelheid waarmee nieuws zich online verspreidt, zo blijkt uit de documentaire. Ekstra Bladet is een bekende Deense tabloid, sensatiebelust, maar niet zonder journalistieke mores. Net als Rossi en Van der Winden kreeg Krogh schijnbaar onbeperkte toegang tot de redactieburelen.

Als een vlieg op de muur, onopvallend maar altijd nabij, filmt ze redactievergaderingen waarop uit alle macht geprobeerd wordt om het tij te keren. Krogh focust op hoofdredacteur Poul Madsen. Hij bedenkt een actiecampagne rondom twee Deense gijzelaars die al ruim een jaar worden vastgehouden in Somalië. Zogenaamd uit zorg, maar natuurlijk vooral om de dalende lijn van de verkoopcijfers te keren. Ondanks protesten van de familie, die vreest dat de onderhandelingen gevaar zullen lopen, publiceert Ekstra dagelijks updates over de gijzelaars. Langzamerhand wordt echter duidelijk dat de bronnen van de krant onbetrouwbaar zijn.

Visueel kunststukje

In deze prachtig vormgegeven documentaire wisselt Krogh stress-scènes af met statistieken die de neergang van de krant onbarmhartig in beeld brengen. Na iedere ingreep en iedere scoop vermeldt ze droog hoeveel extra exemplaren van Ekstra er die dag zijn verkocht. Tekst die tussendoor in beeld komt, wordt achtereenvolgens opgebouwd uit vier kleuren, net zoals kranten die ter perse gaan. Op deze manier voorkomt Krogh het gebruik van een saaie voice-over of talking heads en weet ze van de tussenteksten een visueel kunststukje te maken.

Ook knap is de manier waarop ze tweets een functie geeft in de film. Als vanzelfsprekend verschijnen er tekstballonnetjes in beeld wanneer Maden op zijn telefoon zit te tikken. Het lijkt op de manier waarop House of Cards smsjes in het scenario verwerkt, maar dan vanzelfsprekender. Deze kijker viel het pas halverwege de film op dat ze naar een geanimeerde werkelijkheid zat te kijken.

Lezers geven wat ze willen?

Tegelijk met de ethisch twijfelachtige actie rondom de gijzelaars lanceert Extra een nieuwe online versie van de krant. De betaalde versie moet diepgang en meer eigen nieuws brengen. Een analyse van de clicks brengt de redactie echter tot wanhoop: net als elders online blijken mensen vrijwel uitsluitend te willen betalen voor sleaze and dirt, nieuws over seks en beroemdheden.

Dit brengt een nieuw probleem met zich mee: moet je de lezers geven wat ze willen? Maar hoe weten ze dan nog wat ze missen? De scène vat in een notendop het dilemma van de moderne journalistiek samen.

Een must-see voor alle krantenredacties in binnen- en buitenland.

The Newsroom: Off the Record (Ekstra Bladet: Uden for citat)
Mikala Krogh, Denemarken 2014
The Newsroom: Off the Record is nog op het IDFA te zien op vrijdag 28 november. De screening op zaterdag 29 november is uitverkocht. Tickets zijn hier te bestellen.