Als het gaat om innovatie in de traditionele media, dan gaat het bijna altijd over kranten en televisie. Radio is vaak een beetje een vergeten medium, terwijl het nog steeds ongelofelijk veel wordt geconsumeerd. Een gemiddelde Nederlander luister dagelijks ruim 2,5 uur naar de radio, blijkt uit de maandelijkse luistercijferrapportage van onderzoeksbureau GfK. En het is ook niet zo dat er geen innovatie is op radiogebied.
Als eerste zijn er natuurlijk podcasts, die al ruim tien jaar geleden zijn begonnen, maar juist de afgelopen jaren echt door te lijken breken bij een groter publiek. In vergelijking met traditionele radio is het in Nederland nog niks, maar er gebeurt wel iets op dit vlak. Daarnaast is er aan technologische kant veel geïnvesteerd in digitale distributie. DAB+ moet de traditionele FM-radio gaan vervangen. Klein detail: niemand koopt tot nu een DAB+-radio en in auto’s worden – in plaats van DAB+ – radio’s gebouwd waarmee je kunt streamen; ondertussen wordt radio nog massaal geconsumeerd via de ouderwetse FM.
Natuurlijk wordt streaming steeds belangrijker. Sky Radio scoort ieder jaar weer goed met zijn Christmas Station, dat niet via traditionele kanalen kan worden beluisterd. En ik kom steeds vaker op plekken waar ik Qmusic Nonstop hoor aanstaan, ook een zogenaamd digitaal radiostation dat je als stream kunt beluisteren. Zelf luister ik eigenlijk nooit meer radio via de FM. Thuis stream ik op mijn Sonos, onderweg op mijn iPhone. Al luister ik onderweg vooral naar podcasts en Spotify.
Er gebeurt genoeg op innovatiegebied in de radiowereld, alleen je bent er misschien niet direct bewust van. En uiteindelijk blijft radio ook gewoon radio. Muziek, gesproken woord, jingles. Daar is de laatste jaren een visueel aspect bijgekomen: bijna elk radiostation kun je tegenwoordig ook bekijken. Daarbij wordt druk geëxperimenteerd met het tonen van extra informatie, videobeelden en beeldjingles. Van Radio 1 tot Radio 538, heel veel zenders hebben inmiddels zo’n videostream. Maar toch hoor je er, buiten de radiowereld, nooit iemand over.
Prisa Radio
Radio is een beetje als water uit de kraan. Het is er, iedereen weet het te vinden. Je zet het aan, op de achtergrond en je hoeft er verder niks voor te doen. Maar juist het feit dat radio zo makkelijk en passief te consumeren is, maakt het dat het lastig is om echt te innoveren. En juist daarom vind ik het heel stoer dat het toch gebeurt. Dat er mensen bezig zijn om de nieuwste technologische ontwikkelingen toe te passen op het medium radio.
Onder meer in Spanje zijn ze het afgelopen jaar met iets tofs bezig geweest. Prisa Radio is met geld van het Google Digitale News Initiative Innovation Fund onderzoek gaan doen met als doel radiocontent toegankelijker te maken. Er wordt immers dagelijks per radiostation 24 uur radio gemaakt en daar zitten misschien hele interessante dingen tussen die je misschien wel zou willen terugluisteren, juist bij zenders waarop overwegend wordt gesproken.
Nu kun je natuurlijk als radiostation fragmenten online zetten, maar dat is arbeidsintensief en het is ook nog eens heel lastig om die fragmenten op je site, in een app of video social media te ontsluiten. Het is natuurlijk mogelijk om als luisteraar hele uren terug te luisteren, maar hoe weet je dan waar je naar luistert? Hoe skip je makkelijk een onderwerp wat je niet interessant vindt?
Kunstmatige intelligentie
Wat Prisa Radio heeft gedaan is een systeem gebouwd dat middels kunstmatige intelligentie alle gesproken woord omzet naar tekst: Hertz. En daarbij ook aangeeft wie wat heeft gezegd. Deze automatisch gegenereerde transcripts zijn doorzoekbaar, waardoor het eindelijk mogelijk wordt om radio-archieven op een toegankelijkere manier te ontsluiten. En het gaat verder dan dat: je kunt een interessant fragment met één klik delen als video. Daarbij wordt slim gebruik gemaakt van de transcripts om die de tekst om te zetten in mooi vormgegeven videobeelden. De eerste versie van de player die ze met deze technologie hebben gebouwd is te vinden op play.cadenaser.com.
Nu geloof ik niet dat het systeem van Prisa Radio massaal gebruikt gaat worden door het grote publiek, maar tegelijkertijd word ik er heel enthousiast van. Waarom? Omdat je dankzij deze technologie een rijke database creëert van radiomateriaal, waarvan je ook echt weet wat wat is. Het is doorzoekbaar, het is deelbaar en het is in te delen in categorieën en op onderwerp. Zodra je dit gaat combineren met een recommendation-system kan het erg interessant worden.
Stel je voor dat je een app hebt die jouw de belofte maakt dat je elke avond in 20 minuten kunt horen wat jij zou moeten horen van wat er die dag op Radio 1 is geweest? Afgestemd op jouw interesses en op het gedrag van andere luisteraars. Zoals Spotify playlisten voor je maakt, kan dat dan ook worden gedaan met gesproken woord!
BNR Nieuwsradio
En het allermooiste is: BNR Nieuwsradio is hier in Nederland mee bezig. Het radiostation kreeg eerder subsidie van de het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek en begin deze maand volgde een zak geld uit het fonds van Google, waar Prisa Radio eerder mee aan de slag ging. Onder de noemer BNR Smart Radio wil BNR kunstmatige intelligentie in gaan zetten om je fragmenten voor te schotelen op basis van jouw interesses.
En het toffe is: BNR brengt daarin podcasts en radio samen. Het maakt namelijk niet uit hoe de audio eerder gedistribueerd is. Het enige dat je de nodige hebt is de juiste metadata en de juiste algoritmes.
Het laatste wat dan ontbreekt is een manier om het ontsluiten van deze playlists net zo makkelijk te maken als het luisteren naar FM-radio. En eerlijk gezegd voorzie ik dat dat probleem ook wordt opgelost. Niet door BNR of een ander radiostation, maar door bedrijven als Amazon en Google. Dankzij hun slimme speakers en de technologie zoals BNR en Prisa Radio ontwikkelen, kun je ’s ochtends bij het ontbijt worden bijgepraat over wat jij moet weten. En uiteraard kan dat ook in de auto onderweg naar je werk, waar technologie als Amazon Alexa ook wordt ingebouwd.
En natuurlijk blijft er uiteindelijk niks fijner dan soms gewoon even de knop omzetten en via de ouderwetse radio naar ‘Evers Staat Op’ luisteren. Ik ben er heilig van overtuigd dat dat niet zal verdwijnen, maar zoals bij alle media zorgt innovatie voor meer manieren en vormen van het consumeren van content. En ook bij radio is die innovatie dus in volle gang, ook al hoor je er niemand over.