In de toekomst kunnen computers voorspellen dat mensen op latere leeftijd alzheimer krijgen. Dat zegt Wiro Niessen, hoogleraar Medische Beeldverwerking aan het Erasmus MC en de TU Delft. Hij kreeg afgelopen zomer een Simon Stevin Meester-prijs voor zijn baanbrekende onderzoek op dit vlak en vertelde er gisteren over op het Border Sessions festival in Den Haag.
Niessen vertelt over hoe in de toekomst van gezondheidszorg precision medicine een belangrijke rol speelt: de indivuele verschillen tussen mensen meenemen in de behandeling, op basis van data. We schreven gisteren al over hoe Bio.logis dat wil doen aan de hand van genetische data.
Volgen Niessen heeft precision medicine bij allerlei ziektes grote voordelen. “Bij de behandeling van kanker kun je bijvoorbeeld voorspellen wat voor behandeling de grootste kans van slagen heeft. Bij hart- en vaatziekten kun je vooraf aan de hand van risicofactoren al vaststellen wie je moet behandelen. Bij dementie zou je aan de hand van prognoses preventieve maatregelen kunnen nemen.”
Bevolkingsonderzoek
Het onderzoek van Niessen specialiseert zich in dat laatste. Op dit moment krijgt 1 op de 60 Nederlanders uiteindelijk dementie en de verwachting is dat dat aantal zal verdubbelen. Nu wordt de ziekte pas vastgesteld als mensen klachten hebben. “Er is een hele lange periode voordat de klachten beginnen, waarop er al meetbare gegevens zijn die de ziekte kunnen aanduiden. Een deel daarvan kun je met een MRI-scannen controleren.”
Voor het onderzoek van de hoogleraar is gebruikgemaakt van een bevolkingsonderzoek in Rotterdam dat al sinds 1990 bezig is. De bedoeling is om uiteindelijk de link tussen risicofactoren en de uitkomst (ziekte) te ontdekken. Deelnemers van het onderzoek, een dwarsdoorsnede van de samenleving, ondergaat elke 3-4 jaar een hersenonderzoek.
“Bij mensen die uiteindelijk alzheimer kregen, konden we met terugwerkende kracht veranderingen in hersenen herkennen, die we in eerste instantie niet hadden gezien”, vertelt hij.
Big data
We hebben meer data nodig, er moeten meer mensen ziek worden Deel deze quoteOp alle MRI-scans van de deelnemers aan het onderzoek door de jaren heen is een grote big data analyse gedaan, waarbij de computer dus afbeeldingen interpreteert. “Vanuit die analyses is nu een systeem gebouwd waarbij artsen scans van mogelijke patiënten kunnen vergelijken met dat verzamelde referentiemateriaal.”
Het is nog niet zo dat er nu ook al echt automatische voorspellingen kunnen worden gedaan, maar dat is slechts een kwestie van tijd, volgens Niessen. “Dit kan technisch al met deep learning algoritmes, maar hiervoor is eerst meer data nodig. Het klinkt een beetje cru, maar er moeten eerst meer mensen uit ons bevolkingsonderzoek ziek worden.”