Mastodon is hot. Maar is het uniek genoeg om zich te vestigen tussen de grote sociale netwerken?

Wim Kopinga

Mastodon werd een half jaar geleden gelanceerd, maar is nu opeens terug op de radar.

Mastodon is het hipste sociale netwerk van het moment. Het werd een half jaar geleden al gelanceerd, maar is na een lange stilte sinds eind maart opeens weer terug op de radar. Media noemen het vaak ‘het nieuwe Twitter’, om de dienst makkelijk en snel te omschrijven. Maar hiermee doe je het open-source-platform tekort.

Ja, de interface lijkt op Tweetdeck: er is een verticale tijdlijn (die is bij Mastodon een ‘instance’) met verschillende kolommen, je kunt inderdaad retweeten (dat heet ‘boosten’), liken (dat heet een ‘favourite’), en tweets zijn er ook (maar dat heet dan een ’toot’). Maar het is zeker geen kopie. Het is een nieuw verfrissend sociaal netwerk, dat naast Twitter en Facebook kan bestaan – maar wel de nodige uitleg nodig heeft.

Er zijn namelijk ook een hoop dingen anders. Je kunt bijvoorbeeld 500 karakters gebruiken in een bericht (een toot dus), veel meer dan de 140 die we gewend zijn, zodat het daadwerkelijk mogelijk is om gesprekken te voeren zonder tweetstorms. Ook is het mogelijk om gevoelige informatie achter een ‘show more’-tabje te plaatsen, zodat gebruikers door moeten klikken (handig voor spoilers) en er zijn veel meer privacy-opties. Hierdoor kun je kiezen om iets op public, private (alleen voor je volgers) of unlisted te zetten  hierdoor is het te zien op je profiel, maar komt het niet naar voren in de publieke tijdlijn.

Aparte chatkanalen

Maar de grootste verandering, en waar je het meest aan moet wennen, is dat Mastodon open source is en iedereen eigen kanalen kan beginnen. Die kanalen heten ‘instances’ en zijn dus niet gecentraliseerd. Hierdoor is er geen gecentraliseerde server en bestaat er geen traditionele tijdlijn waar alle toots samenkomen en te zien zijn. Het doet denken aan de aparte servers die je nog van vroeger kent op IRC of de verschillende Slack-omgevingen die bedrijven nu gebruiken om in een beperkte groep te chatten.

Bij ieder kanaal kan je een eigen gebruikersnaam aanmaken, zoals bijvoorbeeld [email protected]. Mastodon.social is in dit geval het kanaal waarbij ik aangesloten ben. Hierdoor kan iedereen zijn eigen subgroep aanmaken. Dat kan voor je werk of sportvereniging maar ook voor een thema, zoals Mastodon.technology.

De uiteindelijke doorbraak van Twitter hing vast van toevalligheden Dit is een interessante toevoeging, maar kan verwarrend zijn. “Als je nu op een bepaald kanaal je identiteit aanmaakt kan iemand anders op een ander platform die naam ook aanmaken”, zegt Frank Meeuwsen, Community Architect bij Triggi en columnist voor Numrush. Stel dat ik dus mijn naam gebruikt heb op .social, maar niet op .technology, kan iemand mijn naam daar gebruiken zonder dat ik daar iets aan kan doen. Meeuwsen was een vroege gebruiker van Twitter en is de laatste weken steeds actiever op Mastodon, een sociaal netwerk waar volgens hem nog wel de nodige haken en ogen aan zitten.

“De look en feel is nog niet echt af en er is nog geen officiële mobiele app. Daarnaast moet je momentum hebben. Twitter werd bijvoorbeeld groot doordat Ashton Kutcher die het actief ging promoten. Ook had je het ongeluk op de Hudson River met dat vliegtuig, wat live getweet werd, waardoor de bal ging rollen. De uiteindelijke doorbraak van Twitter hing vast van toevalligheden.”

Verzadiging

Een ander probleem waar iedereen die nu een sociaal netwerk start tegenaan loopt, is de verzadiging die in de huidige tijd meespeelt. “Tien jaar geleden hadden we nog niet echt een internationaal sociaal netwerk van vrienden, familie, nieuwsmedia en merken. Nu heb je dat wel op Twitter, Facebook en LinkedIn. Mastodon dwingt je om dat nog eens te doen.”

Maar het is moeilijk om mensen aan iets nieuws te laten beginnen. We zijn gewoontedieren en het leren kennen van een nieuw sociaal netwerk -met kanalen die een moeilijke naam hebben – gaat niet vanzelf. Je moet daar in investeren. Daarnaast is het onduidelijk wat Mastodon precies is en waarvoor je het nou moet gebruiken, al kan dat nog veel kanten op gaan.

Bij Twitter werd in de beginperiode ook niet verwacht dat het uiteindelijk voornamelijk gebruikt zou worden om het nieuws live te volgen. “Ik vind het interessant om te zien waar dit heen gaat”, vertelt Meeuwsen. Omdat het netwerk open source is en de sleutel tot succes niet het geld is dat er mee opgehaald wordt, maar hoe het gebruikt wordt en door wie, kan het een andere functie krijgen dan we gewend zijn van sociale netwerken. Tevens kan het heel traag groeien.

Investeerders willen er niet op cashen, zoals bij Twitter en Facebook in de beginfase wel het geval was, waardoor advertenties niet belangrijk zijn voor Mastodon. Oprichter Eugen Rochko schreef in een blogpost zelfs dat hij helemaal geen advertenties wil. Ook wil hij geen grote investeringen, omdat het sociale netwerk daar alleen maar afhankelijker van wordt. Alleen zijn persoonlijke kosten (zo’n 800 dollar per maand) moeten er uitgehaald worden omdat hij er fulltime mee bezig is.

Hype?

Ik kan moeilijk uitleggen waarom je mensen op Mastodon moet volgen Dat klinkt veelbelovend en zelfs nobel, maar er rest nog een grote vraag rond Mastodon: wat moet je er in godsnaam mee? Snapchat en Instagram waren in een tijdperk na de komst van Facebook en Twitter uniek genoeg om door te breken. “Maar ik kan moeilijk uitleggen waarom je mensen op Mastodon moet volgen”, geeft Meeuwsen toe. “Er is nog niet een heel uitgesproken ding anders.”

Het is ook belangrijk om een kanttekening te plaatsen bij de hype die er nu rond Mastodon is. Media willen graag een volgende Twitter-killer zien. Omdat de groei bij het microblog niet zo wil vorderen, aandeelhouders al langer klagen en er ook veel kritiek is op de vele pesterijen en bedreigingen via het netwerk.

Maar we moeten nu Mastodon niet overschatten. Volgens de publieke teller heeft het nu 126.000 gebruikers. Dat is niets in verhouding tot de meer dan 313 miljoen actieve gebruikers van Twitter (dat ruwweg dubbel zoveel accounts heeft). “Twitter zal niet opeens van de kaart geveegd worden”, zegt Meeuwsen. “Maar doordat er bijna geen geld achter zit kan het langzaam blijven groeien. Daar zit de kracht.”