Topsport en technologie zijn tegenwoordig twee handen op een buik. Steeds meer professionele én amateursporters gebruiken data analytics om hun prestaties te verbeteren. En nu wordt die data ook gebruikt om de beleving van de toeschouwers te verrijken.
De koning van de sportdata is zonder enige twijfel de Formule 1. Per raceauto registreren sensoren daar bij elke Grand Prix meer dan 500 essentiële en ruim 13.000 aanvullende parameters. Gecombineerd genereren de 24 raceauto’s zo in totaal 40 gigabyte aan data per race, die via een ingenieus systeem real time naar de teams worden teruggekoppeld.
In de garage ontstaat zo een parallelle race om inzicht te krijgen in de prestaties van de eigen auto’s, en de concurrentie. Met behulp van massively parallel processing verwerken de teams alle data real time tot één allesomvattend verhaal, waarmee de racestrategie kan worden bepaald. Wie die onzichtbare datarace op de computer wint, neemt op het circuit een belangrijke voorsprong.
Moneyball
Ook talloze topsporters leunen tegenwoordig steeds meer op slimme chips en slimme analysesoftware om de concurrentie voor te blijven. Belangrijke inspiratiebron was de bestseller “Moneyball: The Art of Winning an Unfair Game”. Het in 2004 gepubliceerde boek gaat over de unieke werkwijze van de Amerikaanse honkballegende Billy Bean. Als scout en manager van het uit Californië afkomstige honkbalteam Oakland Athletics wist hij met een groep relatief onbekende spelers kampioen te worden.
Sleutel tot het succes waren Beans op econometrie gebaseerde methodes om prestaties van spelers statistisch te kunnen evalueren. De aanvankelijke scepsis in de conservatieve honkbalwereld sloeg om na een ongekende serie van twintig overwinningen op rij.
Prestatiediagnostiek
Bean maakte simpelweg gebruik van een ‘met de hand’ samengesteld overzicht van aantallen honkslagen, vangballen en gestolen honken. Sindsdien zijn de technologische mogelijkheden echter aanzienlijk toegenomen. Zo werden de trainingen van het Nederlands honkbalteam, dat in 2011 op ontzagwekkende wijze wereldkampioen werd, met behulp van video, RFID-chips en zelfs lasers in kaart gebracht.
Met de resulterende data en gekoppelde ‘prestatiediagnostiek’ paste het begeleidingsteam vervolgens game plan, trainingsschema, belasting, dieet, uitrusting en elke andere variabele aan die mogelijk impact kon hebben op het eindresultaat.
Camerasysteem
Ook hele wedstrijden worden hiervoor tegenwoordig minutieus in kaart gebracht. Voorloper is het Engelse Prozone, dat voetbalspelers volgt met een systeem van 8 hoog in de stadions aangebrachte camera’s. Het systeem volgt 10 data points per speler per seconde, oftewel 1.4 million data points per gemiddelde wedstrijd. Met behulp van algoritmes wordt deze data verwerkt tot bruikbare informatie voor de trainer.
Jaarlijks brengt Prozone zo meer dan 12.000 voetbalwedstrijden in kaart. Met Incatec heeft ook Nederland overigens een technologiepartij in huis die sportdata via een zeer innovatief camerasysteem kan genereren. Na een succesvolle testperiode bij Ajax verovert de start-up inmiddels de internationale sportmarkt.
Accelerometer
En uiteraard worden ook de prestaties van het topsporterslichaam zelf nauwkeurig gevolgd. De Australische expert Catapult bevestigt daarvoor zwarte plastic doosjes op de rug van spelers van voetbalteams als Aston Villa en AC Milan, en enkele tientallen teams uit de American Football en Basketball-competities.
Het onder meer met GPS en accelerometer uitgeruste doosje rapporteert real-time hoeveel afstand de gemonitorde speler heeft afgelegd, tot welke versnellingen hij daarbij in staat is, wat zijn maximale snelheid is, wat zijn hartslag daarbij doet en wanneer hij tekenen van vermoeidheid begint te vertonen. Geen Amerikaanse topcoach verschijnt tegenwoordig nog op een sportveld zonder laptop binnen handbereik.
Consumentenmarkt
Veel van deze in de topsport bewezen technologie stroomt nu ook de consumentenmarkt op. Technologieanalist Juniper verwacht dat deze markt in 2019 ruim 53 miljard dollar waard is. In het oog springend voorbeeld is Apple, dat onlangs zijn met hartslagmeter uitgeruste smartwatch introduceerde.
Volgens door de Wall Street Journal opgepikte geruchten moest het bedrijf onder meer de geplande bloeddruk-, stress-, en bloedzuurstofmeter na veel geëxperimenteer schrappen. Jammer voor Apple, want in het totale aanbod draagbare gezondheidsgadgets biedt een eenvoudige hartslagmeter nauwelijks nog onderscheidend vermogen.
UV-meter
Een halfjaar voor de Apple Watch introduceerde Samsung bijvoorbeeld ook zijn Gear S. Deze gelikt ogende smartwatch heeft naast de door Apple geboden features nog negen andere sensoren, die onder meer beweging, calorieën en zelfs UV-licht meten. Deze horloge waarschuwt de gebruiker namelijk ook als die te lang in de zon ligt.
En als je het geen probleem vindt hem ook in bed te dragen, kan de Gear S ook monitoren hoe lang je slaapt, en hoeveel lichte en diepe slaapperiodes je in die periode doorloopt. Net als bij de Apple Watch kun je de functionaliteit verder verrijken met talrijke apps.
Slim tennisracket
Naast alle ‘algemene’ activity trackers verschijnen er ook steeds meer slimme sensors voor specifieke sporten op de consumentenmarkt. Zo heeft Babolat, de Franse ‘uitvinder’ van het moderne tennisracket, zijn het handvat Babolat Play Pure Drive racket voorzien van sensors die minutieus bijhouden hoe hard de gebruiker slaat, waar de bal geraakt wordt en wat zijn meest waarschijnlijke sweet spot is. Voor de ontwikkeling maakt Babolat onder meer gebruik van de persoonlijke databank van Rafael Nadal.
Golfspelers kunnen ondertussen simpelweg de GameGolf aan hun riem klikken. Het plastic doosje, dat met drie losse sensors wordt geleverd, koppelt onder meer informatie over slagkracht, reikwijdte en aantal puts via de app terug naar de gebruiker.
Engagement
Slimme sportondernemers hebben nu bedacht dat al die verzamelde data niet alleen interessant is voor de sporters en hun begeleiders. Op de juiste wijze gepresenteerd, is het ook een buitengewoon effectieve manier om het engagement van de fans te verhogen, begrijpt ook SAP. In samenwerking met de Womens Tennis Association (WTA) dook de Duitse softwarereus diep in de rijke verzameling matchdata die de tennisbond voorhanden heeft. Wie serveerde bijvoorbeeld op welk moment in de wedstrijd een ace, bij welke stand en op welke ondergrond?
Met haar nieuwe app ontsluit SAP die kennis in een fractie van een seconde. Niet alleen voor spelers en coaches, maar ook de toeschouwers kunnen er via hun telefoon of iPad over beschikken. Volgens opdrachtgever WTA zal de data daardoor niet alleen de kwaliteit van de wedstrijden verhogen. Naarmate zij meer begrijpen over het spel en de strategie van hun favoriete spelers en hun tegenstanders, verhoogt dat volgens de bond ook de beleving onder de toeschouwers.
Real time analytics
Zo ziet de NBA dat ook. Voorafgaand aan de recente play offs introduceerde de Amerikaanse basketbalbond zijn Player Tracking-tool. Bezoekers van de website, en kijkers van het eigen NBA-televisiekanaal, krijgen daarmee toegang tot de real time analytics van alle gespeelde wedstrijden. Op basis van 25 door camera’s verrichte metingen per seconde, analyseert het systeem de effectiviteit van spelers. En vertelt toeschouwers precies welke spelers de meeste directe punten, rebounds en verdedigende acties hebben gemaakt.
Zo verbeteren wearables en andere digitale hulpmiddelen niet alleen onze eigen prestaties, maar ook de wijze waarop we de verrichtingen van andere (top)sporters kunnen volgen.
In de toekomst zullen deze mogelijkheden de grens tussen sport en onze andere dagelijkse bezigheden bovendien steeds meer gaan overstijgen. Tenminste, als we Eric Topol mogen geloven. In zijn bestseller The Patiënt Will See You Now beschrijft de Amerikaanse cardioloog hoe onze belangrijke variabelen straks doorlopend gemonitord door onze nieuwe gezondheidscoach: de smartphone. Die voegt alle informatie samen, en biedt de gebruiker een geheel gepersonaliseerd, met harde data onderbouwd gezondheidsadvies. ‘Je cholesterol is aan het pieken, misschien tijd om de sportschool weer eens in te duiken!
Zal ik vast een uurtje in je agenda afblokken?’
