Geen presidentieel decreet, maar wel een andere stunt waarmee Donald Trump gisteren opnieuw de aandacht van alle media wist te trekken. Hij maakte namelijk bekend wie hij nomineerde als rechter bij het Amerikaanse Hooggerechtshof, the Supreme Court. Inmiddels was al duidelijk geworden dat er eigenlijk twee kandidaten waren: Neil Gorsuch en Thomas Hardiman. Uiteindelijk werd het de 49-jarige Gorsuch; dat maakte Trump bekend via Facebook Live.
En dat laatste is een interessant detail. Niet alleen omdat normaal gesproken niet Facebook maar Twitter Trumps favoriete medium is, maar vooral vanwege het feit dat hij deze manier kiest om zijn bekendmaking te communiceren. Dat een president via een video op internet een mededeling doet is niets nieuws, Obama deed dat ook regelmatig. Maar deze hele opzet geeft wel een interessant inkijkje in het mediabeleid van Trump.
Journalistiek omzeilen
Want dat Trump weinig op heeft met het grootste deel van de media in de VS is een understatement. En eerder zagen we al dat CNN besloot om de eerste persconferentie van Trumps woordvoerder Sean Spicer niet live uit te zenden. Ze wilde eerst zien wat hij te vertellen had om op basis daarvan berichtgeving te doen. Maar Trump wil uiteraard gewoon ongefilterd zijn verhaal de wereld inslingeren. Dat doet hij meestal in de vorm van korte tekstberichten van minder dan 140 tekens, maar in dit geval dus via Facebook Live.
Natuurlijk was de bekendmaking ook gewoon via tv te volgen en deden alle media er verslag van. Maar Trump heeft in principe met Facebook Live een prima middel in handen om de journalistiek te omzeilen als hij een boodschap wil uitdragen.
Trap er niet in
En dat is een tactiek die we ook in Nederland zien, bij een politieke partij als Denk. In juni publiceerden zij het inmiddels beruchte ‘Trap er niet in’-filmpje, waarin ze de media bekritiseerden. Denk kiest er bewust voor om zijn boodschap eigenlijk enkel via eigen filmpjes op Facebook en YouTube te verspreiden. Ze hebben dan immers de volledige controle over hun boodschap en zetten de journalistiek buiten spel.
En soms heb ik het gevoel dat de media zich nog te weinig bewust is van de situatie die hierdoor is ontstaan. Of zich er in ieder geval geen raad weten met hoe ze hier mee om moeten gaan.
Face it: een politicus die een boodschap heeft, heeft de journalistiek al lang niet meer nodig. Of dat nu een politieke partij is die mogelijk niet eens een zetel haalt of de president van de VS. Ze kunnen terecht op Facebook, op Twitter, op YouTube. In tekst, in video en in livestreams.
De regels van het spel zijn de afgelopen jaren razendsnel veranderd. Aan de journalistiek nu de uitdaging om hun manier van spelen hier op aan te passen. Het liefst voordat ze volledig buiten spel zijn gezet.