Soms heb je zo’n moment dat je helemaal hyper achter je laptop zit. Dit gevoel had ik toen ik voor het eerst een aantal kunstenaars in een virtual reality (VR) werk zag maken. Toen ik het zelf uitgeprobeerd had wist ik het zeker, dit is baanbrekend. Natuurlijk waren er al vele toepassingen van kunst in VR. Van het bekijken van schilderijen tot een 360-video van een bekend schilderij van Dali. Wat echt heel mooi is, maar het voelt als een stukje oude wereld in een nieuwe jas die te krap is. Het creëren van kunst in VR is daarentegen compleet anders. Dit is een nieuwe kunststroming en kunstervaring in één.
Bas Gezelle Columnist Bas Gezelle is digital creative en schrijft over concepten waarin technologie en creativiteit elkaar versterken. Deze week: VR Painting. Er zijn verschillende tools om in VR te creëren en daarbinnen heb ik een tweedeling. De tools waarmee je meer 3d-modellen en sculpturen maakt zoals Medium van Oculus en Kodon en de tools waarmee je echt tekent en schildert zoals Quill van Oculus en Tilt Brush van Google. Die laatste twee zijn eigenlijk de doorgevolueerde broertjes van MS Paint on steroids. De creaties die hier uitkomen hebben echt iets magisch. Omdat je met twee controllers tekent en schildert is het hele lichaam het werktuig. De stijl met 3D-lijnen is uniek en voelt echt als craft omdat het veel minder clean is dan bijvoorbeeld een 3D-model.
Niet voor niets werd Google Tilt Brush onlangs op het reclame- en mediafestival in Cannes bekroond met een gouden Leeuw in de categorie “Innovatie”.
Tof is dat het canvas in VR oneindig groot is en dat de kunstenaar midden in zijn werk staat. In de video’s van de 60 artiesten die bij Google atelier hielden voor het Tilt Brush Artist in Residence program, zie je ook dat zij hier aan moesten wennen. Van graffiti artists, cartoonisten tot aan illustratoren, ze tekenen allemaal eerst netjes voor zich zoals ze gewend waren en op een gegeven moment worden ze één met hun werk. Een kleine interface als palet en zwaaien maar met die virtuele kwasten. En dit hoef je niet alleen te doen, in Tilt Brush kan je ook andere mensen uitnodigen en dan creëer je samen real-time in een virtual atelier aan hetzelfde werk
Rondkijken
Niet alleen het creëren gebeurt vanuit een heel nieuw perspectief maken ook het delen en ervaren van kunst. Een kunstenaar kan zijn werk uploaden naar platformen als Sketchfab en Tilt Brush Sketches. Hier kan iedereen het werk remixen door er zelf mee aan de slag te gaan of het gewoon ervaren in de browser door rond te kijken of nog toffer door het in een VR-bril te bekijken. Een schilderij is geen platte scene meer, maar een complete ontdekkingswereld. Je kijkt er niet naar, maar je kijkt er rond. Dit voorbeeld van een piratenschip door Andreas Grontved en onderstaand voorbeeld van een wereld in een wereld (Inception) door Goro Fujita, laten dit goed zien.
Maar er zijn meer manieren om werk te delen want in Google Tilt Brush kunnen kunstenaars naast een 3d-model hun werk ook als een 360-video exporteren. Bijvoorbeeld deze video van 3Donimus. De kunstenaar bepaalt zo zelf het perspectief van de kijker. Hij regisseert op deze manier de ontdekkingsreis door zijn werk. En over regiseren gesproken, als een nieuwe technologie succesvol is dan weet je dat er ook marketingcampagnes komen die het gebruiken. Het Amerikaanse frisdrankmerk Mountain Dew maakte VR-kunst tijdens het NBA All-Stars weekend. Nissan vroeg Stephen Wiltshire met een fotografisch geheugen, nadat hij de nieuwe Nissan Micra 20 seconden gezien, de auto in VR te tekenen. “It’s easy for me to remember interesting things”, aldus Wiltshire.
Natuurlijk is zo’n Nissan commercial heel slim, maar het tofste is toch wel de kunst zelf in VR ervaren. Midden in het schilderij staan. Het schilderij voelen. Er is zelfs een feature waarmee je de lijnen interactief kan maken door ze bijvoorbeeld te koppelen aan muziek. De hele tekening trilt dan op het geluid van de beat. Als het werk klaar is dan heeft de VR-bril HTC Vive een playback functie. Elke stap in het creëren van het werk is digitaal vastgelegd waardoor je als kijker terug in de tijd kan en elke handeling terugziet. Een soort time-machine van een kunstwerk. Geen museumbezoek zal meer hetzelfde zijn.
Museum in huis
Je hoeft uiteraard helemaal geen installatie in een museum te bezoeken. Het mooie van VR is dat het virtuele canvas vanuit elke plek te betreden is. Hoe tof is het als er een schilderij aan de muur hangt waarvan je het hele maakproces ziet. Een digitaal scherm boven de bank met daarop een virtueel kunstwerk.
Elke dag bepaal jij weer een ander perspectief. Je draait het rond, zoomt in en zoomt uit. Misschien vind je het werk hoe het er halverwege het proces uit ziet wel mooier dan het eindresultaat. Alles is mogelijk. En af en toe doe je jouw VR-bril op en ontsnap je uit de fysieke wereld het virtuele schilderij in. Een schilderij was vroeger een scène, maar wordt een continue ontdekkingsreis die nooit hetzelfde is.
Maar waarom zou je beide werelden niet combineren? Via een mixed reality bril zoals de HoloLens van Microsoft, waarbij een digitale laag passend over de fysieke wereld wordt gelegd, wordt de woonkamer het schilderij. Je zit op de bank tenmidden van alle kwaststrepen, loopt door een kunstige wereld naar de keuken of wordt wakker in een geschilderd landschap Je leeft zo in een schilderij. Wow! Virtual painting is een kunststroming met zoveel potentie. Ik ben benieuwd hoe dit zich gaat ontwikkelen en blijf het op de voet volgen.
Voor nu na deze lofzang nog even iets luchtigs:
