Het was het grootste digitale onderzoek naar fietsgedrag in Nederland ooit: de Fietstelweek van 2015. Ongeacht het resultaat had de Fietsersbond destijds al besloten dat er een een tweede editie van dit gigantische crowdsourceproject zou komen. Die vindt dit jaar plaats van 19 tot en met 25 september.
Door de vernieuwde app voor de Fietstelweek (Android en iOS) op je smartphone te installeren en toestemming te geven om gebruik te maken van je gps-gegevens, wil de Fietsersbond dit jaar opnieuw verzamelen waar en hoe Nederland fietst. “Dat moet vooral inzicht geven in het fietsgedrag”, vertelt Saskia Kluit, directeur van de Fietsersbond. “Afhankelijk van de situatie kunnen we de data bijvoorbeeld optellen bij of vergelijken met de resultaten van vorig jaar.”
Zodra een gebruiker de app geïnstalleerd heeft, registreert de Fietsersbond – “alleen tijdens de Fietstelweek” – de verplaatsingen van de persoon. Om de privacy van gebruikers enigszins te beschermen, worden de eerste en laatste 200 meter van de ritten afgehaald. Achteraf bekijkt de Fietsersbond alle gegevens en analyseert daaruit welke ritten op de fiets zijn gemaakt. “Als je fietst, slinger je bijvoorbeeld veel meer dan in een auto”, zegt Kluit. “Die data zijn zo precies dat we daaruit kunnen afleiden of iemand inderdaad ook gefietst heeft. En natuurlijk nemen we ook de snelheid mee.”
Open data
De data van vorig jaar zijn openbaar beschikbaar. Daardoor kan iedereen er gebruik van maken, maar de Fietsersbond heeft geen inzicht in het concrete resultaat dat gemeenten of andere instanties dankzij het gebruik van de data hebben geboekt. “Dat wordt namelijk niet altijd teruggekoppeld.”
Desondanks heeft de Fietsersbond uit de gegevens van de eerste editie al waardevolle informatie verzameld. “Wat we bijvoorbeeld niet wisten, is dat mensen op drukke punten veel langzamer fietsen. We hadden dat nooit op die manier bekeken.” Dat inzicht is waardevol, want daarmee kunnen ontwerpers in de toekomst rekening houden bij het aanleggen van een fietspad.
Representatief
Gemiddeld leggen we volgens de Fietsersbond 2,4 kilometer per dag met de fiets af. Meer dan vier op de vijf Nederlanders heeft een fiets in zijn bezit. Van de 51.000 app-downloads zijn uiteindelijk de gegevens van 38.000 smartphones in de database van de Fietselweek 2015 terechtgekomen. “Sommige mensen kozen er toch voor om hun gps-gegevens niet te delen, of er waren technische problemen met het verkrijgen van de data”, zegt Kluit.
Hoe meer mensen deelnemen aan de Fietstelweek, hoe representatiever de gegevens worden. Aan cijfers die daadwerkelijk iets kunnen zeggen over een bepaalde situatie wil de directeur zich niet wagen. “Dat kun je ook niet zo zeggen. Het hangt heel erg af van wat je aan wilt pakken. Als je wilt meten hoe lang mensen stilstaan bij een verkeerslicht, heb je daarvoor veel minder gegevens nodig dan als je de drukte op het het hele fietsnetwerk wilt meten. Bovendien verschilt de situatie in Amsterdam heel erg van die in Assen.”
Mensen die de app geïnstalleerd hebben en toestemming hebben gegeven om gebruik te maken van gps-gegevens, kunnen dit jaar met dezelfde app weer meedoen. “Deelnemers van vorig jaar ontvangen een mail dat het onderzoek er weer aankomt”, zegt Kluit. Op die manier willen zij de gebruikers van de app op de hoogte stellen van het feit dat hun gps-gegevens tijdens de Fietstelweek weer verzameld worden.
“Ik kan me voorstellen dat over vijf of tien jaar steeds meer mogelijkheden komen. Denk bijvoorbeeld aan e-bikes waar al een gps zit ingebouwd”, zegt Kluit. “We zouden met fabrikanten iets af kunnen spreken om op die manier ook gegevens te gaan verzamelen.”