Het verzoek om een referendum over de ‘Sleepwet’ heeft zojuist 300.000 handtekeningen binnengehaald. Daarmee voldoen de initiatiefnemers in principe aan de drempel om daadwerkelijk een referendum af te dwingen. De Kiesraad moet de handtekeningen nog wel goedkeuren.
Om een referendum daadwerkelijk te laten plaatsvinden, moeten namelijk 300.000 geldige handtekeningen zijn verzameld. De Kiesraad kan een handtekening ongeldig verklaren als de indiener bijvoorbeeld niet kiesgerechtigd is.
Bij het eerste raadgevende referendum – over het associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne – waren 472.000 handtekeningen ingediend. Daarvan werden er ongeveer 44.000 ongeldig verklaard. Het is onwaarschijnlijk dat de momenteel ingediende handtekeningen allemaal geldig zijn. De initiatiefnemers van het ‘Sleepwet’-referendum hebben nog een week de tijd om een buffer van extra handtekeningen op te bouwen. Op 16 oktober sluit de mogelijkheid om online te tekenen.
De Kiesraad laat vervolgens nog deze maand weten of de drempel van 300.000 geldige handtekeningen is gehaald. Als dat het geval is, vindt het raadgevend referendum binnen zes maanden plaats.
Burgers mogen zich dan uitspreken op de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv). Die is inmiddels door zowel de Tweede Kamer als Eerste Kamer aangenomen. De wet geeft de geheime dienst AIVD meer bevoegdheden om internetverkeer te onderscheppen.
De AIVD mag onder de nieuwe wet onder meer ‘ongericht tappen’. Daarbij haalt de geheime dienst grote hoeveelheden data binnen, om pas later te kijken welke informatie mogelijk relevant is. Deze data mogen maximaal drie jaar bewaard worden. Met de term ‘Sleepwet’ refereren de initiatiefnemers van het referendum aan deze ‘sleepnet-methode’.
De nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten gaat op 1 januari 2018 van kracht.
Maart 2018
De Kiesraad zei vorige week al dat het referendum mogelijk tegelijkertijd met de gemeenteraadsverkiezingen wordt gehouden. Die vinden plaats op 21 maart 2018.
Dit zal de tweede en wellicht ook laatste keer zijn dat Nederland zich in een referendum uitspreekt over een kwestie. In augustus kwam naar buiten dat de nieuwe coalitie waarschijnlijk af wil van de wet over een raadgevend referendum.