Het is druk aan de universiteiten: het aantal studenten is in twintig jaar tijd verdubbeld naar 340.000. Tegelijkertijd hebben we te maken met een woningcrisis, waardoor er ook weinig studentenkamers zijn, én beperkte mogelijkheden wat betreft groei bij universiteiten. Niet gek dus, dat er aan de bel getrokken wordt. De Universiteit van Amsterdam (UvA) wil zelfs voor zijn populairste studies zelfs een quotum in gaan stellen voor buitenlandse studenten.
De groei heeft twee redenen, schrijft het NRC. Allereerst kiezen steeds meer Nederlandse scholieren voor een universitaire studie. Daarnaast zijn de Nederlandse universiteiten erg populair bij internationale studenten, vanwege het hoge niveau en lage collegegeld. En dus stromen de collegebanken vol. Klein probleem: volgens een rondgang van de krant willen veel universiteiten helemaal niet verder groeien. Met die enorme groei neemt de druk op ruimte en docenten immers ook toe.
Quotum?
De groei van het aantal studenten – ook die uit het buitenland – is inmiddels zo groot, dat studenten uit Nederland mogelijk niet meer aan bod komen, waarschuwt de UvA. UvA-bestuursvoorzitter Geert ten Dam zegt in het NRC: “We bereiken het punt dat Nederlandse vwo-scholieren níet terecht kunnen bij populaire studies omdat ze worden weggeconcurreerd door studenten uit het buitenland.” Maar helaas kun je er weinig aan doen: universiteiten mogen niet selecteren op nationaliteit. En minister Robbert Dijkgraaf van Onderwijs schoof een wetsvoorstel waarmee er een numerus fixus ingesteld kan worden voor de Engelstalige variant van een opleiding en niet voor de Nederlandstalige variant deze zomer vooruit.
Met andere woorden: je kunt het aantal internationale studenten niet beperkten als universiteit. Maar diverse universiteiten willen dat wel: zeker twintig opleidingen zouden een numerus fixus in willen stellen voor buitenlandse studenten of een quotum willen hanteren als dat mocht. En dat geldt dus ook voor de UvA, zegt een woordvoerder tegenover het AD. “Op dit moment kunnen universiteiten niet sturen op internationale instroom.”
Dat quotum zou echter niet voor alle opleidingen gelden, maar alleen voor de studies psychologie en politicologie. Bij de studie psychologie is nu tweederde van de studenten internationaal. En de numerus fixus die ze kunnen hanteren, geldt voor de gehele groep studenten, niet alleen voor de internationale studenten. Daarmee wordt de studie dus ook minder toegankelijk voor Nederlandse studenten.
Alleen een proef
De UvA wil dat quotum daadwerkelijk in gaan stellen en gaat nog met de opleidingen bepalen hoe het precies vorm moet krijgen. Het gaat echter alleen om een proef, want officieel mag dit dus helemaal niet. Maar de UvA hoopt dat het experiment de minister kan helpen bij het verkennen of een maximum aantal buitenlandse studenten tot een grotere toegankelijkheid voor Nederlandse studenten leidt, aldus het AD.
Overigens zijn lang niet alle universiteiten enthousiast over zo’n quotum. Rianne Letschert, bestuursvoorzitter van de Universiteit Maastricht, zegt tegenover NRC bijvoorbeeld dat ze hier een nare bijsmaak aan krijgt. “Onze universiteit ís internationaal. Er is in deze regio grote behoefte aan internationaal talent. Meer dan de helft van onze studenten en het wetenschappelijk personeel komt uit het buitenland. Van hen hoor ik dat ze zich niet meer welkom voelen door de discussie over de groei van Nederlandse universiteiten die alleen maar te wijten zou zijn aan buitenlandse studenten.”
Bovendien vindt ze zo’n studentenstop kortetermijndenken. “Laten we eens beginnen met de vraag wat onze samenleving nodig heeft de komende decennia. Nu studenten weren, betekent misschien dat we ze over vijf jaar weer moeten smeken om te komen.”