Gert-Jan Brok (Fantazm): 'Niet iedereen gaat een virtual reality-bril kopen'

Virtual reality en de gezondheidssector: Gert-Jan Brok is eigenlijk per ongeluk in die combinatie van sectoren gerold. Als oprichter van Fantazm was hij al langere tijd bezig met gaming: het bedrijf focust zich op games met serieuze toepassingen, zogeheten applied of serious games. Zijn andere bedrijf, inMotion VR, is het liefdeskind van zijn vriendin en hem. Daar worden gaming, virtual reality en gezondheid gecombineerd. Maar wat gaan al deze ontwikkelingen ons brengen?

Gert-Jan BrokGert-Jan Brok is oprichter van Fantazm en ontwikkelt VR-toepassingen voor fysiotherapie samen met zijn vriendin.Eind jaren 80 kwam Brok, toen 16, voor het eerst in aanraking met virtual reality, dat er toentertijd erg anders uitzag dan het huidige VR. “Ik kan me nog goed herinneren dat ik ooit een VR-robotschietspel speelde met lage resolutie, beperkte snelheid en lomp aandoende hardware, dat is niet te vergelijken met hoe VR er nu uitziet en aanvoelt. Nu werkt het echt!” Zoals velen was Gert-Jan Brok ook enthousiast rondom de originele Kickstarter-campagne van de Oculus Rift. Zo enthousiast hij er één besloot te bestellen aangezien hij erg benieuwd was naar de potentie van het apparaat. Niet uit commercieel belang, maar puur om als “klein jongetje” ermee te gaan experimenteren. “Nadat ik de Oculus Rift probeerde was ik eigenlijk gelijk verkocht. Ik vroeg me hardop af: wat kunnen we gaan doen naast onze applied games?”

Maar de eerste poging om iets te ontwikkelen voor de kersverse VR-bril ging niet zonder slag of stoot. ”

“In onze studio hadden we een hoop aannames. We dachten, een scherm voor je ogen, dat kan toch niet heel anders zijn dat het ontwikkelen van normale games? Dat viel vies tegen.”

De kracht van virtual reality ligt volgens Brok in het feit dat je jezelf kunt verplaatsen in een andere wereld, en daar kunt waarnemen zoals mensen dat van nature doen. “Dat maakt de ervaring zoveel sterker. Die beleving is niet te vergelijken met normale games.”

Eén van de obstakels was het gebrek aan een werkende en goede interface, want je moet gebruikers op een natuurlijke manier uitlokken om bepaalde dingen te doen, legt Gert-Jan Brok uit. “Daarom is het handig om te kijken naar het ‘echte’ leven, hoe zorgen we ervoor dat mensen bepaalde dingen doen? Een platte interface voor schermen is namelijk onnatuurlijk in een VR-omgeving. Veel VR-games gebruiken daarom een cockpit als referentiepunt en interface, maar ik vraag me af hoe natuurlijk dat overkomt.”

Omdat hij toch al veel aan het experimenteren was om antwoorden te krijgen op die vragen, besloot hij samen met zijn vriendin inMotion VR op te richten. Kiki Coppelmans (Ki2 Move) heeft als (psychosomatische) fysiotherapeut vaak te maken met situaties waarin mensen goed tot rust moeten komen. Bij minder angst en een ontspannen lichaam wordt het werk van een fysiotherapeut een stuk makkelijker. Daarom werken Gert-Jan Brok en Kiki Coppelmans samen om toepassingen te bedenken die patiënten in staat stellen om tot rust te komen en zich beter te concentreren. Daarnaast worden ze uitgedaagd om in beweging te komen door gamelike uitdagingen.

“Het grote verschil is dat we niet als in een normale behandeling mensen mondeling aanmoedigen om te bewegen. We dagen mensen via VR uit om zelf de uitdaging te visualiseren en aan te gaan. Mensen zijn veel meer bezig me het spel en daarom werkt het juist zo goed.” Op dit moment bevindt de VR-toepassing zich in de pilotfase en wordt het getest in verschillende praktijken. Dit jaar moet het product op de markt verschijnen.

Hoe gaat men een VR-bril gebruiken?

“Er zijn een paar partijen die het gaan proberen om virtual reality-brillen thuis neer te zetten. Maar een VR-bril is simpelweg niet voor iedereen; niet iedereen gaat er één kopen. Je ziet bijvoorbeeld ook dat niet iedereen een (Xbox) Kinect heeft gekocht. Ook 3D-televisies zijn redelijk gefaald, niemand wilde thuis een bril opzetten. Je wilt gewoon gaan zitten en kijken.”

Maar dat betekent volgens Brok niet dat VR per definitie geen plek gaat krijgen in het huishouden. Want het verschil tussen ‘normaal’ TV-kijken en een virtual reality-ervaring is namelijk erg groot. Dat betekent dat mensen er meer moeite voorover hebben, zegt Brok.

De marketing rondom de bril kan volgens Gert-Jan Brok nog wel eens bepalend zijn in hoe men VR-brillen op de korte termijn gaat gebruiken. “Zo kan VR ingezet worden om thuis ervaringen te bieden, maar is het ook goed mogelijk dat virtual reality voornamelijk gebruikt gaat worden binnen bedrijven. Of misschien is zelfs een VR-pretpark, waar je next level kunt lasergamen, doorslaggevend in het succes van VR. Dat kun je thuis niet nabouwen.”

Een ander probleem dat Brok aankaart is dat virtual reality op dit moment niet erg sociaal is. “Ik heb vorig jaar een proefje gedaan met de eerste versie van de Samsung Gear VR. Na drie kwartier op de bank te hebben gelegen en mezelf in een andere wereld gewaand te hebben, kwam ik erachter dat ik erg afgesloten was: de ervaring was niet erg sociaal. Het is een echte ontsnappingsmogelijkheid.”

‘Mensen zijn niet gek’

Als mensen voor het eerst in aanraking komen met virtual reality, is dat vaak via een goedkope VR-houders. Zo kun je bijvoorbeeld erg makkelijk aan een Cardboard komen, een houder van karton waar je jouw smartphone in moet doen. “Recentelijk gaf The New York Times een Cardboard aan één miljoen van hun abonnees. Dat is niet altijd even wenselijk, omdat de kwaliteit wat minder is dan bij duurdere brillen. Maar het levert wel het VR-effect op. En mensen zijn niet dom, ze zien de potentie van VR. Het zal uiteindelijk mensen overtuigen om een betere en duurdere bril aan te schaffen.”

Inleven in anderen

“Ik was verrast door één van de eerste demo’s voor de Oculus Rift. Tuscany. In die demo lieplag je langs een huis in Toscane met een baai waarbij de meeuwen over me heen vlogen. De ervaring was heel ontspannend. Toen ik mijn bril afdeed viel de werkelijkheid weer een beetje tegen.”

“Ik was erg onder de indruk van Soundscape VR van Sander Sneek, een toepassing waarmee je met zijn tweeën muziek kan maken in een virtuele muziekstudio. Het op deze manier samenbrengen van mensen, dat is erg krachtig.” Ook is Brok erg onder de indruk van de potentiële toepassingen van virtual reality in het onderwijs, want hoe zet je VR in als een educatief instrument?

Ook was Gert-Jan erg te spreken overeen demo waarin de effecten van een epileptische aanval werden gesimuleerd, INTERU_PSY. “Je loopt daarbij in een normaal huis en krijgt ineens een aanval. Dit is de enige manier waarop je een aanval nu (gedeeltelijk) kunt ervaren. Het gebeurt namelijk echt bij jezelf. Dit geeft draagvlak om een dialoog aan te gaan met experts en mensen die zelf geen epilepsie hebben.”

Dit artikel is de vierde uit een serie die we maken over mensen en bedrijven die bezig zijn met virtual reality-toepassingen. Lees deel één met Avinash Change van WeMakeVR, deel twee met Bart Kok van The Virtual Dutch Men en deel drie met Daniël Ernst van The Shoebox Diorama. Daarnaast hebben we een aflevering van Rush Talk gemaakt over virtual reality.