Algoritmes spelen een grote rol in onze media consumptie. Zo krijgen we aanbevelingen over films of muziek op Spotify en Netflix en over interessante pagina’s op Facebook en in Google’s zoekresultaten. Maar wat betekent dat voor journalistiek en democratie in het algemeen?
Gilad Lotan van start-up Betaworks en Kelly McBride van The Poynter Institute bogen zich zondag op SXSW over de vraag hoe algoritmes ons helpen de wereld beter te begrijpen of hoe ze juist ons beeld van de realiteit vertroebelen.
McBride stelt dat journalistiek tegenwoordig bezig is met de vraag of democratie nog wel kan functioneren. “When we talk about democracy, we’re really talking about the marketplace of ideas, and whether your idea can surface in a marketplace of ideas.”
In de twintigste eeuw was deze marktplaats van ideeën de professionele pers met poortwachters in de vorm van journalisten. De moderne marktplaats is echter volledig veranderd in de laatste zes of zeven jaar: jij kunt nu zelf de eerste zijn die ergens informatie over publiceert.
Iedereen kan nu dus een idee hebben, zegt McBride, het idee vervolgens publiceren en laten lezen door het publiek zonder dat daar zo’n poortwachter aan te pas hoeft te komen. Maar dat heeft een groot nadeel: de moderne marktplaats is namelijk: “a very noisy place: so noisy that you yourself don’t get to just sort through all of the ideas.”
Volgens McBride zeggen zeker jongeren van: “als nieuws belangrijk is dan zal het me wel vinden“. Maar daarachter zit iets belangrijks: nieuws dat tot je komt, heeft je namelijk gevonden door een algoritme. Lotan zegt daarover:
When we think about these algorithms… we have to think about the power that they encode. Effectively it’s power to draw people’s attention. These algorithms’ embedded power is that they can draw attention, and they can attain attention, and we don’t exactly know how they work.
Lotan bekritiseert vervolgens het idee dat algoritmes neutraal zijn. Programmeurs die algoritmes schrijven maken namelijk allerlei keuzes wanneer ze algoritmes bouwen die bepalen wat je uiteindelijk te zien zult krijgen. Volgens McBride:
There is this idea that is falsely propagated that we’re in a superior market of ideas because the algorithms are neutral. They’re not neutral: they’re all based on these mathematical judgements that the engineers have made behind the algorithm.
Een voorbeeld hiervan zijn Twitter’s Trending Topics. Justin Bieber stond altijd hoog op die lijst door zijn actieve schare fans. In reactie daarop veranderde Twitter het algoritme zodat het voor Bieber veel lastiger werd om trending topic te worden. Je kunt dan dus niet meer zeggen dat het algoritme neutraal is.
Om hoog in de algoritmes naar voren te komen is het volgens Lotan en McBride bovendien belangrijk dat het nieuws een uitschieter is. De hashtag #occupywallstreet (een langlopende gebeurtenis) was bijvoorbeeld een stuk minder succesvol dan Kardashian’s bruiloft. Volgens McBride zorgt dit ervoor dat ideeën over nieuwswaarde veranderen. Journalisten en bloggers schenken nu bijvoorbeeld meer aandacht aan uitschieters omdat die meer verkeer opleveren.
Toch was ook het oorspronkelijke model niet ideaal volgens McBride. De poortwachters waren namelijk vooral blanke middenklasse mannen die eigen ideeën hadden over wat belangrijk was en wat niet; vaak ten koste van vrouwen. De vraag is echter of de algoritmes van tegenwoordig niet opnieuw gebouwd worden door blanke middenklasse programmeurs wiens beslissingen bepalen wat we wel en niet te zien krijgen.
McBride en Lotan noemen ook de recente Facebook Look Back videos die werden samengesteld op basis van een algoritme met de nadruk op kinderen, lachende gezichten en groepen mensen. Dat algoritme werkte voor sommige gebruikers heel goed maar er waren ook gebruikers die niet in dit algoritme pasten en dus ook een weinig bevredigende video te zien kregen.
Verder spraken Lotan en McBride hun zorgen uit over manieren om het systeem te breken. Dit kan bijvoorbeeld door gebruik te maken van SEO technieken zoals bepaalde sleutelwoorden gebruiken en op bepaalde tijden van de dag te publiceren.
Any time there is this ability to game the system, what happens is people with more power, and particularly with more money, have more ability to game the system. And it creates an imbalance of power in a democracy.
Toch moeten bedrijven zoals Google en Facebook hun algoritmes niet bekend maken want dat maakt het alleen maar makkelijker om het systeem te breken. Wel sporen ze (burger)journalisten aan om algoritmes beter te leren begrijpen. Ze noemen dit “algorithmic literacy” ofwel “news literacy”.
The more we do this, the more we understand these unintended biases in these algorithms, the better we can write about them, and hold them accountable.
De boodschap van deze sessie is voornamelijk dat het belangrijk is om te begrijpen dat je bijna altijd te maken hebt met een algoritme als je op zoek gaat naar nieuws. “The most powerful thing in your world now is an algorithm about which you know nothing about.”
