Veel verbazing begin deze week, naar aanleiding van berichten dat redacteurs bij Facebook nieuws over conservatieve politici bewust filterden uit de lijst van Trending Topics. Facebook ontkent dit en het is lastig te bepalen wie er nu de waarheid spreekt. En de verbazing van veel mensen lijkt ook niet zozeer te gaan over dit voorval. Het gaat veel meer over het feit dat Facebook überhaupt redacteuren heeft die keuzes maken.
Maar eigenlijk is dat helemaal niet vreemd als het om nieuws gaat. Apple News heeft in de VS ook redacteuren om de voorpagina te maken, Twitter zet journalisten in voor de selectie van Twitter Moments. En ook voor Trending Topics bij Facebook is uitleg en duiding bij waar mensen over praten, geen gek idee. Het probleem is dat mensen het niet verwachten bij Facebook.
Journalistiek richtlijnen
Ondertussen heeft The Guardian de hand weten te leggen op de interne richtlijnen die gelden voor de redacteurs bij Facebook. En die lijken eigenlijk heel erg veel op de redactionele richtlijnen van een nieuwsorganisatie. Er worden journalistieke afwegingen gemaakt over wat nieuws is en wat niet.
Dat betekent bijvoorbeeld dat groot nieuws dat niet populair genoeg is voor de Trending Topics toch wordt toegevoegd aan die lijst. Hierbij checkt de redactie de hoofdverhalen van een tiental nieuwsbronnen waaronder de BBC, New York Times en Yahoo News. Een groot deel van de richtlijnen gaat echter ook over hoe de Trending Topics moeten worden geformuleerd en samengevat. Inclusief een stijlgids en dat er moet worden gelinkt naar een artikel van een onafhankelijke bron.
Dat Facebook met een redactie werkt, komt voort uit eerdere kritiek omdat de rellen in Ferguson in 2014 niet in de Trending Topics-lijst stonden. Blijkbaar werd er niet genoeg over gepraat op Facebook om de algoritmes het tot trending te laten bombarderen, terwijl het natuurlijk wel een hot topic was. Daarom kiest Facebook er sindsdien voor om de algoritmes bij de trending de lijst te combineren met redactionele keuzes.
Als dat daadwerkelijk objectief gebeurd is dat lastig een slechte zaak te noemen. Maar het probleem is wel dat met Trending Topics de indruk wordt gewekt dat ze worden bepaald op basis van algoritmes. Dat simpelweg de meest besproken onderwerpen in die lijst staan.
Onderbruikgevoel
Daarnaast is het voor veel mensen moeilijk te geloven dat Facebook echt objectief is. Zeker na de vele posts en cartoons die de afgelopen tijd zijn verwijderd. Het verhaal van begin deze week is voor veel mensen een soort bevestiging van een onderbuikgevoel: Facebook is een groot machtig bedrijf dat leeft volgens zijn eigen regels.
Hoe dan ook: gekleurde nieuwselectie hoort volgens Facebook niet bij hun eigen regels. Will Cathcart, director of product management voor de News Feed, was daarover vrij duidelijk tegen The Verge:
Als je een product wilt bouwen waarmee je een miljard mensen informeert over het nieuws dat hen bezighoudt, dan kun je geen product bouwen dat een oordeel velt over bepaalde onderwerpen of bepaalde uitgevers. Dat komt niet overeen met wat een miljard mensen wereldwijd willen.
Hoe dan ook: het onderwerp zal de komende dagen nog wel veel besproken worden. En het onderwerp zal nog veel vaker terug komen nu Facebook steeds meer inzet op nieuws als fundamenteel onderwerp van het sociale netwerk.