Het begrip privacy is de afgelopen jaren in zoveel verschillende contexten gebruikt dat het gedeeltelijk zijn betekenis is verloren. Leuzen als “privacy is een illusie” en “ik heb toch niks te verbergen” zijn dooddoeners voor een open gesprek over het onderwerp.
Daarom doen we een stapje terug om te kijken naar wat privacy nu precies is en hoe je er voor kunt zorgen dat het gerespecteerd wordt (door overheden, bedrijven en vrienden).
1. Wat is privacy?
Als je wat dieper in de wereld van privacy duikt wordt al snel duidelijk dat het begrip niets meer is dan een sociale constructie. In verschillende gebieden, en in verschillende periodes in de geschiedenis, werd er aanzienlijk anders gedacht over privacy. Vooral in vergelijking met nu.
Die onzekerheid uit zich ook in het Van Dale woordenboek. Haar oorspronkelijke definitie beschrijft maar half wat men onder privacy zou moeten verstaan.
persoonlijke vrijheid, het ongehinderd, alleen, in eigen kring of met een partner ergens kunnen vertoeven; gelegenheid om zich af te zonderen, om storende invloeden van de buitenwereld te ontgaan, een toestand waarin een mens er zeker van is dat zonder zijn toestemming zo weinig mogelijk andere mensen zich op zijn terrein zullen begeven.
'de wens onbespied en onbewaakt te leven' Deel deze quoteLater is deze definitie uitgebreid met: “zelf bepalen wie welke informatie over ons krijgt” en “de wens onbespied en onbewaakt te leven”. Deze twee toevoegingen zijn kenmerkend over de privacydiscussie die vandaag de dag speelt. In een wereld waarin persoonsgegevens steeds waardevoller worden, zorgen ervoor dat voornamelijk deze twee toevoegingen aan de definitie van privacy onder continue druk staan.
Maar als je kritisch gaat kijken naar de originele definitie van privacy, dan merk je dat deze ook steeds meer onder druk komt te staan. Want wat wij tegenwoordig verstaan onder ‘ons vertoeven in eigen kring’ is sinds het begin van de twintigste eeuw keer op keer veranderd. Waar privacy eerder de vrijheid in eigen huis omschreef, slaat het nu veel meer op nieuwe manieren van communicatie zoals telefonie en het internet.
Zo is het opvallend dat Duitsland -het land dat in de twintigste eeuw te maken had met regimes die sterk de persoonlijke vrijheid van hun burgers inperkten- momenteel de privacy van hun inwoners juist relatief goed beschermd. Zo ligt het land vaak overhoop met Facebook en Google en dringt het vaak aan op strengere regels qua privacy in de Europese Unie.
De persoonlijke vrijheid staat onder druk Deel deze quotePrivacyexpert Helen Nissenbaum laat in een interview met De Correspondent weten dat die persoonlijke vrijheid het startpunt is van privacy. Er zijn volgens de privacyactiviste twee grote problemen waardoor de discussie over dit onderwerp nu vaak vastloopt: ten eerste hebben veel mensen het idee dat privacy het “recht op controle over informatie” is. Maar dat is volgens Nissenbaum een rare manier om privacy te beschouwen. “Je kunt alleen volledige controle hebben over jouw informatie als je in een grot gaat wonen”, aldus Nissenbaum.
Helen Nissenbaum – professor media, cultuur en communicatie aan de universiteit van New York
Dat, samen met het idee dat technologische innovatie ervoor zorgt dat we onze verwachtingen tegenover bedrijven en overheden moeten bijstellen als het aankomt op privacy, zijn volgens haar redenen dat persoonlijke vrijheid onder druk staat.
Maar wat misschien nog wel belangrijker is, is haar gebrek aan een rigide definitie van privacy. Want hoe men privacy, en de inbreuk op privacy, ervaart hangt sterk af van de context. Zo zal iemand op een vliegveld andere ideeën en eisen hebben over/aan privacy dan in een restaurant. Volgens Nissenbaum is er essentieel niets veranderd door de komst van het internet, als het aankomt op privacy. Men doet dezelfde dingen, echter op een andere, digitale plekken.
Waar men voorheen foto’s deelde op de bank aan de hand van een fotoboek, wordt dit nog steeds gedaan, maar dan via Facebook. Het zou raar zijn als we nu ineens andere eisen zouden stellen aan onze vrienden die onze foto’s in mogen zien.
Kortom: een allesomvattende definitie van privacy is er niet echt. Het is een sociale constructie gebouwd op vertrouwen tussen personen en instituties en wordt continu gevormd door onze verwachtingen tegenover andere personen, bedrijven en overheden. Daarom is het zo belangrijk dat men zich er bewust van is wat privacy voor hen betekent.
2. Maar ik heb toch niets te verbergen?
Het antwoord op deze vraag verschilt van persoon tot persoon. Voor de één kan het antwoord “omdat het anderen niets aangaat wat ik doe” voldoende zijn, maar voor jou ligt het antwoord misschien op een ander niveau.
Volgens klokkenluider Edward Snowden is privacy ontzettend belangrijk en toch moeilijk uit te leggen. De tweeëndertigjarige Amerikaan werd bekend toen hij in 2013 documenten uitlekte die blootgaven hoe de Amerikaanse inlichtingendienst Amerikaanse burgers bespioneerde.
Klokkenluider Edward Snowden
Volgens Snowden kun je privacy niet zien als een kwestie van ‘wel of niet nodig hebben’. Het is een universeel recht dat je niet hoeft te verdedigen. Daarnaast kun jij niet voor anderen beslissen of het een belangrijk recht is, want iedereen heeft recht op privacy.
Zeggen dat je het recht op privacy niet belangrijk vindt omdat jij niets te verbergen hebt, is niet anders dan zeggen dat je vrije meningsuiting niet belangrijk vindt, omdat je niets te zeggen hebt, aldus Edward Snowden.
Wat goed is om je te realiseren, is dat we als mensen nog nooit zoveel data genereerden als nu: iets wat in de toekomst alleen maar verder gaat toenemen. Hoewel de losse data vaak geen reden is om je zorgen te maken, is het voor de niet-technisch onderlegde mens moeilijk te begrijpen dat de som van de data veel meer over je blootgeeft dan je lief is.
Niet willen delen is voldoende
Als we bijvoorbeeld kijken naar metadata (geen inhoudelijke data, maar data over bijvoorbeeld wanneer en naar wie je bepaalde dingen stuurt) dan is het makkelijk om dit af te doen als minder belangrijke informatie. Diverse onderzoeken tonen al aan dat het ontzettend makkelijk is om metadata te koppelen aan andere metadata. Het resultaat? Een verontrustend accuraat plaatje van je leven.
Zelfs metadata zegt meer dan je lief is Deel deze quoteWant ga maar na: als je de locatie, tijd, duur en ontvangers van je telefoon-, Skype-, WhatsApp-gesprekken combineert met de gegevens van je OV-chipkaart (locatie, tijd van in/uitchecken) kun je een hoop conclusies trekken. Natuurlijk is het niet boeiend dat jij jouw vader om vijf uur een WhatsApp-bericht stuurt. Maar als ik weet dat jij je vader al drie maanden niets gestuurd hebt, je van te voren een advocaat hebt gebeld en nu je vader een bericht stuurt, zet het dezelfde informatie in een geheel nieuw daglicht.
Deze gedragsinformatie over personen kan op twee manieren gebruikt worden. Als persoon kan ik (foute) conclusies trekken op basis van de informatie die je liever niet met iedereen deelt. Als jij elke dag bepaalde artikelen of websites leest, kan ik makkelijk denken jou te kennen. Een algoritme zou zelfs kunnen gaan denken dat je iets in je schild voert als je te vaak op een ‘vreemde’ website komt. Maar niets is minder waar. Je kunt duizend redenen hebben om bepaalde dingen te doen, een mens is immers eindeloos complex.
Ook op basis van metadata van WhatsApp-gesprekken kun je veel te weten te komen
Daarnaast wordt de informatie ook gebruikt door overheden en bedrijven om je te waarderen op bepaalde schalen. Een recent voorbeeld van hoe privacygevoelige data gebruikt kan worden om mensen te waarderen is het project ‘Heel Holland Transparant‘. Dit project toont aan hoe makkelijk het voor overheden en bedrijven is om informatie op te vragen die meehelpt bij het opstellen van risicoprofielen. Deze profielen worden bijvoorbeeld door banken gebruikt om te bepalen of het verstandig is om wel of niet een lening te verstrekken.
In een meer maatschappelijke context zijn er ook voorbeelden van hoe kennis misbruikt kan worden om macht uit te oefenen. De meest sprekende voorbeelden van hoe het gebrek aan privacy tot ware doemscenario’s kan leiden komt goed naar voren in de boeken: 1984 (George Orwell, 1949) en The Circle (Dave Eggers, 2013). In het eerste verhaal worden inwoners gecontroleerd en beïnvloed door een totalitaire staat die media inzet als wapen. In het tweede verhaal neemt een social media-bedrijf langzaam maar zeker de wereld over door keer op keer de privacy van gebruikers in te perken.
Een referentie naar de overeenkomsten van het huidige toezicht en het werk van George Orwell
3. Hoe schenden bedrijven mijn privacy?
Eerder schreven we al een artikel over welke informatie Facebook en Google over je opslaan. Tegenwoordig is het relatief makkelijk om die data in te kunnen zien, om er zo achter te komen wat de twee voornaamste datahandelaren precies van jou weten.
De vraag hoe bedrijven je privacy schenden is subjectief, het kan zo zijn dat ik eerder vind dat Google mijn privacy schendt dan jij. Daarom een kort overzicht van wat bekende technologiebedrijven van je verzamelen, hoe ze verbanden leggen tussen verschillende stukken informatie en hoe zij die data gebruiken om gebruikers te manipuleren.
Verkopen van persoonsgegevens als verdienmodel
Als je er eens bij stilstaat wat je op dagelijkse basis allemaal in Google intikt, dan kom je waarschijnlijk tot de conclusie dat je het bedrijf vertrouwt met hoop intieme informatie. Informatie die je wellicht nooit met je vrienden zou delen. En opvallend genoeg doen de medewerkers van dat bedrijf doen ook met uitspraken als: “Privacy zou zomaar eens een afwijking kunnen zijn” en “Uitspraak Europese Hof bedreiging voor grootste prestatie van mensheid [Google/het internet].”
Het was Eric Schmidt die zei dat het Europese Hof een bedreiging was
Zonder op hele specifieke aspecten van dataverzameling in te gaan, gaan in mijn optiek bedrijven als Facebook en Google te ver in het verzamelen en koppelen van gegevens. Adrienne Lafrance van The Atlantic schreef recent een uitgebreide uiteenzetting over hoe Googles verdienmodel -het verzamelen van data om te verkopen aan adverteerders- verstrekkende gevolgen kan hebben voor gebruikers. Zo draait er een hele industrie op mensen die bijvoorbeeld Googlen op “kan de huur niet betalen” of “hoe krijg ik snel geld?”. Deze gebruikers worden via Googles systeem met een omweg in contact gebracht met instanties die leningen verstrekken met hoge rentes of niet-wenselijke voorwaardes.
Google heeft iedere belofte verbroken als het aankomt op privacy Deel deze quoteOok lijken bedrijven als Facebook en Google hun eigen privacyregels steeds verder op te rekken. Zo heeft Google zo goed als iedere belofte verbroken als het aankomt op privacy. Van de implementatie van privacyvernietigde advertenties tot het gebruik van behavioural targeting. Bij die techniek worden gebruikers niet alleen op onderwerpen gekoppeld aan advertenties maar ook op hun gedrag. In het boek Googled (2009) van Ken Auletta komen deze beloftes (en anderen) aan bod.
Facebook gaat op ongeveer dezelfde manier te werk. Zo heeft het bedrijf in februari nieuwe voorwaarden geïntroduceerd waardoor het nu nog moeilijker is om je gegevens af te schermen. Daarnaast worden Facebook-diensten aan elkaar gekoppeld (Whatsapp en Instagram), gaat Facebook meer data verzamelen en kunnen vrienden (onbewust) jouw data delen met andere gebruikers en apps.
Verzamelen van informatie te makkelijk
En hoewel ik Facebook en Google steeds als voorbeelden gebruik, zijn het niet de enige bedrijven die de privacy van hun gebruikers niet respecteren. Advertentiebedrijven volgen gebruikers van website naar website. Ook slaan websites allerlei data op die niet noodzakelijk is en vaak zijn verwijdere accounts niet daadwerkelijk verwijderd, alleen ontoegankelijk gemaakt. Dat was bijvoorbeeld ook het geval bij vreemdgangerswebsite Ashley Madison.
Data verzamelen, simpelweg omdat het kan Deel deze quoteKort gezegd: het lijkt er op dat veel bedrijven grote hoeveelheden data over hun gebruikers verzamelen simpelweg omdat het kan. Niet altijd is het even duidelijk waarom bepaalde data wordt verzameld, maar door het gebrek aan een ethisch framework kunnen bedrijven bijna ongehinderd hun gang gaan. En geef ze eens ongelijk: overheden weten vaak niet hoe ze hun burgers goed kunnen beschermen tegen internationale bedrijven en veel gebruikers hebben geen flauw idee wat er met hun informatie gebeurt. Het internet is namelijk niet voor iedereen even toegankelijk. Je kunt relatief makkelijk zien of je gefilmd wordt, maar of je op het internet sporen achterlaat, is dat een stuk moeilijker.
Mocht je nu benieuwd zijn wat er precies met je data gebeurt bij grote technologiebedrijven kun je de documentaire Terms and Conditions May Apply (2013) bekijken. De documentaire legt op een toegankelijke manier uit wat privacy nu precies op het internet inhoudt en hoe bedrijven omgaan met de gegevens van hun gebruikers.
Fragment uit Terms and Conditions May Apply (2013)
4. Hoe schenden overheden mijn privacy?
Overheidssurveillance bestaat als sinds het ontstaan van de eerste overheden en is zeker geen nieuw fenomeen. Zo bevestigde privacy-activist Christopher Soghoian recent niet alleen dat overheidssurveillance al jaar en dag bestaat, maar dat bedrijven vaak heel behulpzaam zijn in het leveren de essentiële toegang. Daarnaast wees de privacy-activist erop dat we pas sinds een paar jaar bedrijven echt in opstand zien komen tegen deze verzameldrang van de overheid. Het bedrijf dat het volgens Soghoian goed doet? Apple.
Big Brother
Maar ondanks dat experts wisten van het bestaan van zulke surveillanceprogramma’s van overheden, was er weinig informatie beschikbaar over de details van de afluisterprogramma’s. In 2013 kwam daar plots verandering in: klokkenluider Edward Snowden lekte duizenden geheime documenten over de afluisterpraktijken van de NSA (National Security Agency), de binnenlandse inlichtingendienst van de Verenigde Staten.
De NSA schond de privacy van vrijwel iedereen Deel deze quoteDoordat deze documenten in detail beschreven hoe de NSA de privacy schond van vrijwel iedereen op de planeet en samenwerkte met bijna ieder ander inlichtingendienst in de westerse wereld, was er ineens veel interesse vanuit journalisten, burgers en politici in overheidssurveillance.
NSA – National Security Agency
Snowden is gestrand in Rusland, want in de Verenigde Staten staat hem een gevangenisstraf te wachten. Het schokkende van de onthullingen van de klokkenluider was niet dat de NSA burgers afluisterde, maar het was de schaal waarop die voor verbazing zorgde. Deze schaal van afluisteren is nog nooit eerder gezien in een vrij land.
Uit de documenten van Snowden blijkt dat er drie grote programma’s zijn met een enorme impact. Ten eerste verzamelde de NSA alle telefoongegevens van Verizon-gebruikers en klanten van andere providers. Dit ongericht verzamelen van metadata schoot bij veel Amerikanen in het verkeerde keelgat. Vooral, zoals ik eerder besprak, omdat het makkelijk is om (foute) conclusies te trekken op basis van metadata.
Daarnaast werkte de NSA met het afluisterprogramma PRISM: een dataverzameltool waarmee de inlichtingendienst privéinformatie van alle grote internetplatformen kon verzamelen. Diensten als Google, Facebook, Microsoft en Apple stonden vermoedelijk allemaal toe dat de NSA klantgegevens kon inzien.
NSA hield kwetsbaarheden van software geheim Deel deze quoteOok zocht de NSA actief naar zwakke plakken in consumentensoftware; op deze manier kon de inlichtingendienst ook klantgegevens verzamelen bij diensten die niet aangesloten waren op het PRISM-programma. Als hackers van de NSA een zwakte punt hadden gevonden, hielden ze deze geheim om er zo lang mogelijk misbruik van te kunnen maken. Dat betekent dat er in veel gevallen lekken zaten in belangrijke apps die niet alleen mogelijkheden boden voor de NSA, maar ook voor andere kwaadwillenden.
Niet alleen de Amerikanen zijn slachtoffer
Maar de Amerikanen zijn niet de enige die te maken hebben met een overijvigere overheid als het aankomt op het verzamelen van gegevens. In het Verenigd Koninkrijk zijn wetmakers momenteel bezig om de bevoegdheden van hun inlichtingendiensten uit te breiden. Het gaat zelfs zover dat politici de aanslagen in Parijs gebruiken om het nieuwe afluisterpakket eerder in werking te laten treden.
Dit houdt onder andere in dat er een bewaarplicht komt voor internetproviders in het Verenigd Koninkrijk van een jaar en mogelijk de versleuteling van bepaalde apparatuur verboden gaat worden. Zo sprak Apple CEO Tim Cook zich recent negatief uit over het surveillancevoorstel. Cook: “Wij geloven dat end-to-end versleuteling de beste manier is om zoveel mogelijk mensen veilig te houden, zonder backdoor.”
En deze privacybesmeurende voorstellen komen slechts enkele maanden na de grote onthullingen dat de GCHQ en MI5 Britten al langere tijd op grote schaal afluisteren en data opslaan. Matt Burgess van Wired UK heeft een uitgebreid artikel geschreven over wat het wetsvoorstel nu precies inhoudt.
Minister Ronald Plasterk: Trotse eigenaar van een Big Brother Award
In Nederland ligt er overigens ook een voorstel op tafel dat ernstige inbreuk maakt op de privacy van burgers. In augustus presenteerde Minister Plasterk van Binnenlandse Zaken een concept waarin nieuwe bevoegdheden voor Nederlandse inlichtingendiensten aan bod kwamen. Hij kreeg daarvoor vorige maand een Big Brother Award.
De nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV) beschrijft hoe de inlichtingendiensten bijvoorbeeld drie jaar gegevens mogen bewaren die bij massasurveillance zijn verzameld. Ook zouden de diensten zonder tussenkomst van een rechter verdachten mogen hacken om zo meer informatie te verzamelen. Dit gaat zelfs zover dat ze camera’s en microfoons mogen activeren in jouw huis zonder dit ergens te melden.
Het Europese Hof is vaak kritisch op dit soort maatregelen. Zo maakte het Hof in 2014 een einde aan de zogenaamde Europese Richtlijn Dataretentie, die bedrijven verplichte om gegevens minimaal een jaar te bewaren. Dat was voor het Europese Hof duidelijke in strijd met de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens van de Verenigde Naties. In artikel 12 staat namelijk:
Niemand zal onderworpen worden aan willekeurige inmenging in zijn persoonlijke aangelegenheden, in zijn gezin, zijn tehuis of zijn briefwisseling, noch aan enige aantasting van zijn eer of goede naam. Tegen een dergelijke inmenging of aantasting heeft een ieder recht op bescherming door de wet.
5. Okay, ik wil mijn privacy beter beschermen, hoe doe ik dat?
Als je mee wilt doen met de ‘normale’ zichtbare kant van het internet dan zul je moeten accepteren dat je niet voor de volle 100 procent je privacy kunt beschermen tegen technologiebedrijven en overheden, hoe wrang dat ook klinkt. Maar anderzijds is dat niet anders dan onze fysieke maatschappij: ook daar zul je er niet aan ontsnappen om soms vastgelegd te worden door een camera.
Daarnaast kunnen alle onderstaande tips handig zijn om pottenkijkers buiten te sluiten, maar uiteindelijk gaat privacy ook voornamelijk om wie jij vertrouwt met je gegevens. Verstandige keuzes lijken vooralsnog de beste bescherming van de privacy. Want als jij je fotoboek eigenlijk alleen maar aan goede vrienden laat zien: waarom zou je dan dezelfde foto’s op Facebook zetten?
Tips van Edward Snowden
Gelukkig zijn er een paar simpele stappen die je zelf kunt zetten om je privacy/gegevens beter te beschermen. Recent gaf Edward Snowden zes tips over privacybescherming tijdens een interview met The Intercept.
Een goede eerste stap is om de app Signal te gebruiken. Deze app versleutelt berichten en telefoongesprekken waardoor geen enkel bedrijf of overheid mee kan luisteren/kijken. De broncode is openbaar, dus iedere expert kan verifiëren of dat Signal doet wat het claimt te doen. Daarnaast is de app gratis, het team ontwikkelt de app volledig met de hulp van donaties en beurzen.
Signal gratis voor Android en iOS
Een andere les: versleutel de data die je op je apparaten opslaat. Snowden raadt iedereen aan om harde schijven van computers te versleutelen. Op deze manier kunnen overheden, maar eerder dieven die bijvoorbeeld je laptop hebben buitgemaakt, de informatie niet inzien. Vooral handig als je bijvoorbeeld op zoek bent naar een manier om foto’s van jezelf of jouw kinderen te beschermen. Apps versleutelen mogelijk maken zijn onder andere: DiskCryptor en TrueCrypt (al zou die dienst mogelijk niet helemaal veilig zijn).
Gebruik wachtwoordbeheerders om unieke wachtwoorden te genereren Deel deze quoteSnowden raadt daarnaast aan om wachtwoordbeheerders te gebruiken. Met deze apps kun je voor verschillende diensten unieke en willekeurige wachtwoorden genereren (hs@sje%jfjH54jt$). Deze wachtwoorden worden vervolgens lokaal opgeslagen op je computer en kunnen ontgrendeld worden met een hoofdwachtwoord. Dit is veiliger omdat wachtwoorden vaak online worden gestolen door slechte online beveiliging.
De meest bekende oplossing is 1Password: de app is bijna op ieder platform te gebruiken en heeft handige browser plugins. Echter is de app niet open-source en daardoor is de beveiliging niet altijd te verifiëren. Ook is de app relatief duur: de volledig versie van 1Password kost ongeveer 50 euro. Een gratis en open-source alternatief is KeePass (officieel Windows-only).
Naast complexe wachtwoorden raadt Snowden je aan om tweestapsverificatie te gebruiken. Op deze manier gebruik je niet alleen een wachtwoord om in te loggen bij Google of Dropbox, maar stuurt de dienst je ook een code via een SMS-bericht of app als je probeert in te loggen op een vreemde computer. Hackers hebben op deze manier niet genoeg aan een wachtwoord maar hebben ook fysieke toegang nodig tot je smartphone. Als je dus de mogelijkheid ontdekt om dubbele verificatie te gebruiken, kun je die het beste inschakelen.
Stappenplan van dubbele verificatie van Google
Het gebruik van adblockers is geen recht, maar een plicht Deel deze quoteHet gebruik van adblockers is wellicht moreel dubieus, maar zonder twijfel goed voor je privacy volgens klokkenluider Snowden. Door het gebruik van een adblocker kun je advertenties blokkeren die malware bevatten, een probleem dat steeds groter wordt.
Om het internet nog iets veiliger te maken kun je gebruikmaken van ‘HTTPS Everywhere’: een browser-plugin die ontwikkeld is door Tor en Electronic Frontier Foundation. Deze plugin dwingt websites als ware om gebruik te maken van het veilige protocol HTTPS. Dit zorgt ervoor dat de data die je verstuurt naar een website versleuteld wordt, zodat onderschepte data door bijvoorbeeld overheden onbruikbaar is.
Daarnaast is het altijd goed om een VPN (virtual private network) te overwegen. Op deze manier is je apparaat niet direct met (onveilige) websites verbonden, maar wordt het verkeer eerst versleuteld naar een VPN-server gestuurd. Die server stuurt het verkeer weer verder en op deze manier kan er bijvoorbeeld niet worden meegeluisterd als je via een openbaar wifinetwerk surft.
Als dat nog niet ver genoeg gaat kun je gebruikmaken van het Tor-netwerk. Met een speciale browser kun je op het zogenaamde ‘dark web’ surfen en het Tor-netwerk zorgt ervoor dat je dit volledig anoniem kunt doen. Het netwerk stuurt al het verkeer van jouw computer door naar willekeurige servers die verspreid zijn over de wereld en versleutelt de data. Op deze manier kun je zelfs websites hosten waarvan de fysieke locatie voor niemand bekend is.
De meest ingrijpende tip van Snowden is om het besturingsysteem Tails te gebruiken. Het op Linux-gebaseerde systeem draait op een USB-stick en kan op iedere computer functioneren. Het systeem is voorzien van allerlei privacybeschermende functies en versleutelt bijvoorbeeld standaard de data.
Op de website van Bits of Freedom (BOF) kun je een compleet overzicht vinden van apps die je kunt gebruiken om je zoveel mogelijk onzichtbaar te maken voor overheden en bedrijven. De organisatie is overigens ook erg aan te raden wanneer je op de hoogte wilt blijven van veranderingen in wetgeving rondom privacy en data.
Een Facebook alternatief?
Maar al deze maatregelen weerhouden jou er niet van om semi-vrijwillig privacygevoelige gegevens over te geven aan bijvoorbeeld Facebook of Google. Facebook verkoopt al jouw persoonsgegevens nog steeds aan adverteerders en Google scant je mail om je beter te leren kennen.
Maar er zijn alternatieven: zo heb je Facebook (technisch gezien) helemaal niet nodig. Diaspora* is open source softwareplatform dat gebruikers in staat stelt om direct met elkaar te verbinden, zonder tussenpartij als Facebook.
Met Diaspora* kunnen gebruikers hun eigen ‘pod‘ opzetten waardoor ze niet afhankelijk zijn van de regels van Facebook. En misschien nog wel belangrijker: iedereen kan zelf bepalen wat er gebeurt met zijn of haar gegevens. Dimitri Tokmetzis van De Correspondent ging aan de slag met het platform en zet de voor- en nadelen mooi tegenover elkaar.
Diaspora* – een alternatief voor Facebook
En zo bestaan er ook alternatieven voor Gmail, Hotmail, Dropbox, Google Photos en eigenlijk iedere andere dienst die het niet zo nauw neemt met je privacy. Dat betekent overigens niet dat ze altijd even makkelijk in gebruik zijn: investeren in je privacy kost tijd. Maar als puntje bij paaltje komt is die investering zeker de moeite waard.