Geen enkel medium is zo tijdloos als het boek. Zolang iemand er belang bij heeft om een oud boek opnieuw te drukken, kunnen we hem nog net zo makkelijk lezen als honderden jaren geleden. Het betekent dat je vandaag Great Expectations van Charles Dickens er op kunt naslaan – al moet je dan wel wat oubollig Engels doorspitten.
Dat geldt echter niet voor andere, meer recente media. Naarmate we ons op steeds complexere wijzen gaan uiten, wordt het ook lastiger om onze naslagwerken te bewaren. Dat probleem speelde al even in de 20e eeuw, toen bleek dat films zorgvuldig bewaard moeten worden om de tand des tijds te doorstaan. Inmiddels staan we echter voor een nieuwe uitdaging: hoe zorgen we voor dat onze games en software ook door toekomstige generaties bekeken kunnen worden?
Honderden euro’s aan hardware
Games worden langzamerhand een vorm van expressie, net zoals films, series en boeken dat zijn geworden. Door de complexe aard hiervan is het alleen zeer lastig om een digitaal spel lang te bewaren.
Het probleem zit daarbij niet in het bewaren van de bestanden: met meerdere opslagmedia en clouddiensten, zijn er steeds meer manieren waarom we de data kunnen behouden. Er is echter meer dan alleen de basisdata nodig om een spel af te spelen: je moet het juiste besturingssysteem op de goede hardware draaien, waardoor er soms wel honderden euro’s aan hardware moet worden bewaard om een game in de toekomst speelbaar te houden.
Hoewel latere versies van spelcomputers en pc’s soms wel de oudere games kan draaien, is er geen spelcomputer die alle oude CD’s en cartridges slikt. Bovendien is het bewaren van al je oude hardware niet heel praktisch: je zou dan een kast vol met klassieke computers nodig hebben om over 50 jaar je volledige verzameling te spelen.
Online games
Moderne games op spelcomputers en pc’s zijn steeds moeilijker te bewaren, omdat ze vaker afhankelijk zijn van servers. Wil je een online rollenspel in de verre toekomst spelen, dan moet je de bijbehorende server ook weer opnieuw opstarten. Problematisch, vertelt Stanford’s Henry Lowood in een aflevering van de podcast A Life Well Wasted (vanaf ongeveer 33 minuten):
De geschreven uitspraak vind je hieronder:
Het is lastig om een multiplayergame voor de toekomst te bewaren, vooral als het gaat om een ‘massively multiplayer’-spel. Neem bijvoorbeeld Everquest: we bewaren de software zo goed mogelijk en zorgen ervoor dat het verificatieproces van het spel in de toekomst werkt, zodat iemand alsnog kan inloggen.
Maar als iemand over honderd jaar Everquest opstart, is er helemaal niemand in de game te vinden. Er is niks te doen, waardoor de game eigenlijk onspeelbaar is. Je kunt proberen om de servers te vullen met nieuwe spelers, maar wie zou dat willen?
Lowood is ‘curator for history of science and technology’ op Stanford. Hij legt samen met studenten vast wat er in de digitale wereld gebeurt, zodat dit niet in de toekomst verloren gaat:
We proberen games te benaderen zoals een historicus kijkt naar de echte wereld. We gebruiken video’s om mogelijk historische momenten vast te leggen, zodat men altijd kan zien wat er in de virtuele wereld is gebeurd. Wat er in games plaatsvindt is namelijk steeds belangrijker voor de echte wereld. Zo worden er bijvoorbeeld politieke campagnes in online spellen gehouden.
Offline games behouden voor de toekomst
Het Amerikaanse Digital Eclipse is één van de weinige bedrijven dat werkt aan een praktische oplossing om offline spellen te bewaren. Hun Eclipse Engine is in staat om oude hardware te emuleren, om hierdoor games te spelen op een moderne machine. Dat deed het bedrijf eerder dit jaar met de eerste zes Mega Man-games. Deze titels verschenen origineel voor de Nintendo Entertainment System (NES) rond de jaren ’80 en ’90, maar zijn nu ook te spelen op de Xbox One, Playstation 4, pc en Nintendo 3DS.
Daarmee heeft Digital Eclipse niet alleen een simpele port gemaakt: met hun Eclipse Engine wil het bedrijf spellen voor de komende jaren houdbaar houden. In een interview met Usgamer vertelt Digital Eclipse’s Frank Cifaldi het volgende:
De Eclipse Engine is simpel en makkelijk over te zetten. Het idee is dat als de PlayStation 5 uitkomt, dat Capcom ons kan bellen om de games daarop werkend te krijgen. Heel moeilijk zal het namelijk niet zijn. (…) Ik weet niet of dit de ultieme oplossing is, maar het lijkt er op dat niemand anders voor deze aanpak heeft gekozen.
Met dat laatste is Cifaldi wat specifiek: hoewel er geen bedrijven zijn die op deze manier hun oude games jarenlang houdbaar proberen te houden, verschijnen er wel regelmatig eenmalige overzettingen. Op de Wii en Wii U kun je bijvoorbeeld oude Nintendo-spellen spelen, die één voor één worden overgezet.
Daarnaast is emulatie een hobby in officieuze kringen. Al sinds de jaren ’90 werken fanatiekelingen aan emulatoren – software waarmee je games voor oude spelcomputers op een pc kunt draaien. Met de juiste programma’s kun je vrij gemakkelijk de eerste Donkey Kong uit de arcadehallen spelen op een moderne computer.
Heel legaal is emulatie niet. Hoewel ontwikkelaars vaak zeggen dat je hier gebruik van mag maken zolang je de originele software ooit hebt gekocht, zijn wetten hier lang niet zo duidelijk over. Daarnaast worden emulatoren vaak gebruikt om games te spelen die iemand nooit heeft gekocht, waardoor het op het randje van piraterij hangt. Omdat emulatoren sporadisch worden gemaakt door fanatieke gamers, verzekeren ze ook niet dat een game over honderd jaar nog speelbaar is. Dan zou er over honderd jaar een hobbyist moeten zijn die nog net zo fanatiek aan de software sleutelt.
Een oud spel zal niet altijd hetzelfde aanvoelen als op het moment dat hij verscheen, vertelt Stanford’s Lowood:
Als we over honderd jaar een speelbare versie hebben, kan iemand een game gewoon spelen, net zoals iemand over honderd jaar een boek kan lezen. (…) De ervaring hierbij is wel iets anders dan hij nu voor ons is, net als bij boeken. Als je nu er een boek bij pakt, weet je wat er in de jaren na publicatie is gebeurd. Jouw perspectief wijkt daarom af. Iemand die het boek las toen hij net verscheen, herkent sneller de culturele referenties.
Eclipse Systems is één van de eerste bedrijven die werkt aan langdurige emulatie in samenwerking met de originele licentiehouders van een game. Op deze manier proberen ze spellen langer houdbaar te houden, maar ideaal is dit nog niet. Het kost een bedrijf geld om games opnieuw uit te brengen in samenwerking met Eclipse, waardoor een uitgever de investering moet rechtvaardigen. Dit werkt daarom alleen bij de grootste hits van vroeger, die zichzelf terugverdienen als ze weer worden verkocht. Daarnaast werkt de methode voor slechts een paar jaar. De Mega Man-collectie zal over tientallen jaren net zo moeilijk speelbaar zijn als de originele NES-games, omdat dan ook de huidige hardware is verouderd.
Mobiele gevaren
Is een uitgever of ontwikkelaar niet bereid om te investeren in het behoud van een game, dan verdwijnt deze vrij snel van de aardbodem. Dat is iets wat we steeds vaker zien bij mobiele spellen, die na grote software-updates niet langer werken. Apple en Google veranderen bij deze updates interne systemen waar games afhankelijk van zijn, waardoor er bugs ontstaan binnen apps en spellen. Die bugs moeten worden opgelost, maar ook dat kost geld.
Het leidde tot grote ophef eerder dit jaar: onder andere Capcom, EA, SEGA en Telltale Games besloten allemaal om hun oudere games uit de iOS App Store te halen, waardoor deze spellen niet langer te koop waren. Een grote stap bij digitale titels, want deze zijn niet op een andere manier verkrijgbaar.
Hoewel eerdere kopers ze wel opnieuw kunnen downloaden, is de kans groot dat de spellen niet meer als vanouds speelbaar zijn. Ze werden verwijderd wegens mogelijk spelbrekende bugs, en die blijven er gewoon in zitten. Bij iOS is het niet mogelijk om de bugs te vermijden door een ouder besturingssysteem te installeren.
Hoewel het verdwijnen van een paar mobiele games niet heel wereldschokkend klinkt, is het een mogelijk teken aan de wand. De filmwereld ging rond de 20e eeuw ook niet zorgvuldig om met langdurig behoud van films, schrijft The New York Times:
Als je kijkt naar algemene schattingen, dan is 90 procent van alle Amerikaanse stomme films niet meer beschikbaar. Hetzelfde geldt voor 50 procent van alle films met geluid die voor de jaren ’50 werden gemaakt. Die zijn voor altijd verdwenen. De films die het hebben overleefd, zijn inmiddels van veel slechtere kwaliteit. De negatieven van bizar veel beroemde titels – zoals King Kong en His Girl Friday – bestaan niet meer. Hierdoor hebben we alleen nog maar beschadigde kopieën van de films.
Een groot risico, als je de eerdere uitspraken van Lowood erbij pakt. Naarmate games relevanter worden, krijgen ze ook een steeds belangrijkere plek in onze maatschappij. Het is hierdoor niet alleen belangrijk dat wij ze over een paar jaar mogen spelen, maar dat onze achterkleinkinderen ze ook kunnen bekijken.