In 2014 zijn er 49 zeeschepen gezonken: vaak met veel waarschuwingen en door menselijke fouten. Als het aan wetenschappers ligt is dat binnenkort verleden tijd. De zelfvaar-technologie is volop in ontwikkeling, zoals Google bezig is met de zelfrijdende auto, werkt Rolls-Royce aan zelfvarende schepen.
De zogenaamde drone-schepen zouden door een kapitein aan de wal worden bestuurd, en alle menselijke bemanningsleden zouden vervangen worden door complexe computersystemen. Volgens voorstanders zou dit veiligere reizen opleveren, voor betere efficiëntie zorgen en milieuvriendelijker zijn. De begrijpbare weerstand komt voornamelijk van de vakbonden die opkomen voor de rechten van de medewerkers uit de sector.
Volgens Oskar Levander van Rolls-Royce zijn onbemande schepen de toekomst, sinds 2013 bouwt het bedrijf al aan de technologie. Afgelopen jaar hebben ze het eerste virtual reality ‘command’ centrum geopend. Vanuit die locatie moeten in de toekomst honderden schepen bestuurd worden. “We see the industry having oceangoing, big unmanned ships in the future, but the development will not happen overnight,” aldus Levander.
Het idee is dat de schepen op dezelfde manier bestuurd worden als drone-piloten nu de drones van het Amerikaanse leger bedienen. Op veilige afstand en met de nieuwste technologieën. De piloten/kapiteins hoeven enkel in te grijpen als er iets mis gaat. De schepen zijn in zoverre autonoom dat een kapitein alleen hoeft in te grijpen in complexe situaties.
Hoewel alle technologie ontwikkeld is, gaat het volgens Levander nog 10 tot 15 jaar duren voordat Rolls-Royce het eerste zeeschip in gebruik neemt die volledig autonoom is. De echte uitdaging ligt volgens hem niet bij de techniek, maar bij de wetgeving. Op dat gebied zitten de automotive- en zeevaart-industrie in hetzelfde schuitje. Maar het begin is er: de EU zegt 4 miljoen dollar toe aan de ontwikkeling van zelfvarende schepen.
Rolls-Royce laat weten dat op deze manier bemanningsleden geen risico meer lopen: geen gevaar van zinkende schepen of piraten. Maar anderzijds zullen veel banen verloren raken met de implementatie van de nieuwe technologie. Sommige kapiteins zullen wellicht aan de slag kunnen als een drone-kapitein, maar over het algemeen zullen er minder mensen nodig zijn.
De uitspraken van Rolls-Royce worden tegengesproken door Dave Heindel van de International Transport Workers’ Federation, een organisatie met 600.000 leden. “Het [de autonome schepen] gaat nooit de ogen, oren en het denkproces van professionele bemanning vervangen.”
Andere organisaties die opkomen voor de belangen van zeevaarders zijn minder strijdlustig en maken zich minder druk: “zeevaarders zijn altijd goed geweest om zich aan te passen aan technologische verandering,” aldus een andere organisatie.
Momenteel test Rolls-Royce verschillende technologieën in besloten wateren. Ze wachten momenteel tot er regelgeving komt die het mogelijk maakt om op grotere schaal te testen.
