Hoe kunstmatige intelligentie zorgt voor een nieuwe revolutie in de fotografie

Stan Hulsen

Er komen allerlei nieuwe foto-apps uit die gebruik maken van slimme algoritmes; het begin van een nieuwe revolutie in de fotografie.

Sinds de opkomst van de smartphone nemen we foto’s alsof ons leven er vanaf hangt. We willen elk moment vastleggen, continu selfies maken en elke lunch delen, zo lijkt het soms. Honderden foto’s blijven staan op onze smartphones, zonder dat we er iets mee doen of zonder dat er iets mee gebeurt.

Maar daar komt steeds meer verandering in. De techindustrie heeft zijn ogen gericht op onze plaatjes en zet kunstmatige intelligentie en slimme algortimes in om die laag stof weg te blazen. En dat geldt niet alleen voor stilstaand beeld: ook video’s kunnen dankzij nieuwe technologie een heuse metamorfose ondergaan. Van de volgende slimmigheden maak jij al dagelijks gebruik.

Slim zoeken

Voor mensen is het vrij eenvoudig: een hond is een hond en ene kat is een kat. Een computer heeft daar in eerste instantie veel moeite mee, maar slimme algoritmes worden steeds beter in het herkennen van objecten, dieren en mensen. De vorig jaar door Google gelanceerde Photos-dienst maakt daar al gebruik. Ook Apple komt met eenzelfde functie. In iOS 10 voegt Apple beeldherkenning toe aan zijn eigen foto-app.

Daarmee is het mogelijk om te zoeken op bepaalde voorwerpen, dieren of met behulp van gezichtsherkenning, op foto’s met vrienden of familie. Zoek op het woord ‘hond’, en het algoritme gebruikt zijn enorme hoeveelheid kennis over het uiterlijk van honden om jou te laten zien welke foto’s een hond bevatten.

Daarnaast kunnen foto-apps ook andere gegevens, zoals metadata over datum en locatie, meenemen om jouw te helpen in jouw zoektocht. Op die manier zouden bijvoorbeeld afbeeldingen van 25 en 26 december gevonden kunnen worden onder de zoekterm ‘Kerstmis’: van lekker eten tot de kerstboom.

Wat is dat?

Voortbordurend op die slimme zoekmechanismen voor foto’s, zijn slimme algoritmes die met woorden kunnen vertellen wat er op de foto staat. Daarmee kunnen dit soort foto-apps een soort platform voor het opvragen van kennis worden.

Stel je voor: je ziet een leuke hond op straat en maakt er een foto van. Via zo’n foto-app zou je niet alleen de bevestiging kunnen krijgen dat je inderdaad een hond hebt gefotografeerd (thanks, foto-app!), maar de app zou je bijvoorbeeld direct kunnen vertellen wat voor ras het is. Mocht je ooit in de wildernis belanden en je afvragen of je een bepaald fruit wel kunt eten, dan zou je daar op dezelfde manier achter kunnen komen.

Door beeld direct te koppelen aan teksten, is het ook mogelijk om omschrijvingen van foto’s te geven. Facebook kan bijvoorbeeld jouw foto’s analyseren en je vervolgens vertellen wat erop staat. En Microsoft leert een kunstmatige intelligentie om verhalen over foto’s te schrijven.

Waarschijnlijk kom je regelmatig al in aanraking met dit soort technologieën. Facebook kan het bijvoorbeeld gebruiken om ongewenste foto’s van zijn netwerk te weren (of jou daarvoor te waarschuwen), maar ook het automatisch taggen van je vrienden en herkennen van mensen in foto’s werkt dankzij deze technologie.

Augmented reality

Twee grote spelers die augmented reality toepassen in zijn apps, zijn Snapchat en Facebook. Beide bedrijven doen in principe hetzelfde en leunen daarbij hevig op gezichtsherkenning. Zij leggen dan via je smartphone een virtuele laag over je gezicht heen. Zo ben je opeens een panda, vloeit er een regenboog uit je mond of verander je in een soort ijskoning(in).

Snapchat Lenses

In maart 2016 kocht Facebook het bedrijf Masquerade, dat met zijn app MSQRD (iOS/Android) eenzelfde soort functie biedt als de lenzen van Snapchat. De overname wordt vooral gezien als een strategische stap om de concurrentie met het sociale netwerk aan te kunnen blijven gaan. Sinds kort test Facebook deze technologie binnen de Facebook-app onder een klein groep gebruikers in het buitenland.

Het bijzondere aan deze apps is dat ze de veranderingen in je gezicht realtime kunnen verkennen. Zo geeft de app bijvoorbeeld aan dat je je mond moet openen om een effect te activeren. Ook bij het draaien van je hoofd draait de lens mee.

Kunst met een druk op de knop

Wat Instagram razend populair heeft gemaakt, filters, brengt de app Prisma (iOS/Android) het nog een stapje verder. Het legt niet zomaar een laag over je foto heen, maar maakt de foto eigenlijk opnieuw aan, in de stijl die je kiest.

prisma

Ook Primsa maakt gebruik van kunstmatige intelligentie om je foto’s om te toveren tot ware kunstwerken. De Russische makers hebben gezegd ook te werken aan een variant voor video’s, maar concurrenten uit hetzelfde land zijn hen voor. Met Artisto (iOS/Android) kun je je video’s een soortgelijke verandering laten onderaan.

Dit soort technologie om video’s om te zetten in kunstwerken werd bijvoorbeeld ook ontwikkeld door onderzoekers van de Universiteit van Freiburg. Zij leunden daarbij op een eerder onderzoek (pdf) naar het toepassen van stijlen van kunstenaars op foto’s.

De foto-app van de toekomst

Waar gaat dit allemaal naartoe? Deze ontwikkelingen betekenen dat foto’s in de toekomst vrijwel altijd door een laag van kunstmatige intelligentie gaan. Of het nou gaat om het herkennen van de inhoud, het labelen van de foto of met leuke effecten.

Het meest recente – en niet eens al te overdreven – voorbeeld daarvan is de nieuwe app van Microsoft Pix (vooralsnog alleen voor iOS). Je kent het wel: je strekt je arm voor een selfie en op het moment dat je de knop indrukt, weet je het gelijk: die foto is wazig. Maar zodra je op je scherm kijkt, blijkt het toch iets anders uit te pakken: de foto blijkt toch scherp te zijn.


Dat komt omdat Pix niet één, maar een hele reeks foto’s maakt rondom het moment dat jij op de knop drukt. Slimme algoritmes kiezen daar vervolgens de beste foto uit en gebruikt de andere foto’s om een zo optimaal mogelijk plaatje te geven. Optimaal licht, iedereen met zijn ogen open en geen wazig beeld…

Andere slimme algoritmes zoeken tegelijkertijd naar interessante bewegingen om een looping video te maken. Deze app laat zien hoe slimme systemen steeds meer in ons dagelijks leven terechtkomen. Tijdens het maken van een foto merk je aan een blauw vierkant dat de app op zoek gaat naar gezichten. Maar anders dan dat, merk je niets van die slimme algoritmes die aan de achterkant aan het werk zijn.

Nieuwe revolutie

Al deze apps en diensten zijn nog maar het begin. Er zijn ontzettend veel startups druk bezig met het ontwikkelen van nog geavanceerdere AI-technologie voor foto’s en video’s. Het afgelopen jaar zagen we dat de grote techbedrijven deze startups overnemen. Zo hebben bijvoorbeeld Apple en Snapchat een heleboel technologie in huis gehaald die we nog helemaal niet terugzien is hun producten.

Daar komt bij dat ook op hardwaregebied belangrijke stappen worden gemaakt. Smartphones krijgen bijvoorbeeld een dubbele camera. In combinatie met slimme algoritmes zijn de mogelijkheden om daarmee foto’s met een veel hogere kwaliteit en meer scherptediepte te maken bijna eindeloos.

Waar fotografie eerst een revolutie doormaakte door de stap naar digitale en toen een tweede revolutie door de opkomst van de smartphone, zijn we nu toe aan revolutie nummer 3. Kunstmatige intelligentie is op dit moment fotografie opnieuw voorgoed aan het veranderen. En die revolutie is pas net begonnen…