De toekomst van vervoer: Doodleuk in een willekeurige auto stappen

Misschien wel het meest vervelende aan autorijden is dat je die tijd niet extreem nuttig kunt besteden. Ja, je kunt handsfree telefoontjes plegen, naar muziek luisteren of een podcast aanzetten, maar daar blijft het dan ook bij. Een artikel lezen, iets opzoeken op internet of even doorwerken is er niet bij. Maar daar gaat verandering in komen, gelooft Carlo van de Weijer, directeur smart mobility van de TU Eindhoven.

Want een auto wordt steeds minder een auto, maar steeds meer een computer op wielen, zegt Van de Weijer op het podium van Get Into The Future, een evenement waar toekomstdromen centraal staan. De auto wordt een object dat ons niet alleen letterlijk vooruit helpt, maar ook figuurlijk. In de auto kun je in de toekomst gewoon de krant lezen, video’s kijken of nog een uurtje doorwerken.

Dat komt omdat de zelfrijdende auto snel zijn opmars maakt. “Sneller dan zelfs ik gedacht heb”, zegt Van de Weijer. “Dan heb je het over auto’s die een groot deel van de tijd gewoon zelf rijden. Dat heeft een grote impact want dat maakt het autorijden veel interessanter dan het is.” De auto neemt nu al langzaam taken van de mens over, bijvoorbeeld het filerijden. Maar dat wordt steeds meer.

De auto als computer op wielen. Dat heeft nog veel meer andere gevolgen. Computers kunnen continu gegevens doorgeven over waar ze zich bevinden. Die informatie kan ons bijvoorbeeld helpen om te bepalen waar de files staan. “We gaan op een punt komen waarop we kunnen zeggen dat je vrijwillig in de file gaat staan. Eigen schuld. Maar als je erin staat zou het wel eens plezierig kunnen zijn, omdat je ook iets anders kan doen.”

Zelfrijdende auto

De Amerikaanse National Highway Traffic and Safety Administration (NHTSA) onderscheidt sinds dit najaar op het gebied van zelfrijdende auto’s zes niveaus: 0 tot 5. Op level 0 voert de bestuurder alle taken van het rijden uit: van schakelen tot inparkeren. Bij niveau 5 neemt de auto alle taken van het autorijden over. De meeste auto’s die nu van de band rollen bevinden zich nu op niveau 2 of 3. Ze hebben bijvoorbeeld cruise controle of zelf inparkeren.

Het kan levensgevaarlijk zijn om je in Nederland in het verkeer altijd aan de wet te houden - Carlo van de Weijer Deel deze quoteToch duurt het nog wel even – als het überhaupt gaat gebeuren – voordat de volledig autonome auto de weg op gaat. De auto die niet alleen op de snelweg zelfstandig zijn weg kan vinden, maar ook in andere situaties. Bijvoorbeeld een druk kruispunt in de stad. “Er zit hier een fundamenteel probleem”, zegt Van de Weijer. “Het kan levensgevaarlijk zijn om je in Nederland in het verkeer altijd aan de wet te houden.” Ga maar na: eigenlijk overtreed je continu een klein beetje de verkeersregels. Niet ernstig, maar je kleurt wel buiten de lijntjes.

Een druk kruispunt is een wirwar van dat soort situaties. Fietsers schieten links en rechts aan je voorbij. Nadat het licht net op rood springt, bedenkt een verkeersdeelnemer dat het voor hem toch net nog even groen was. Mensen achter het stuur geven elkaar voorrang – terwijl ze eigenlijk zelf voorrang hebben – omdat ze inschatten dat dat op dat moment handiger is. “Dus hoe gaan we het op de een of andere manier regelen dat je de zelfrijdende auto zich niet aan de wet moet houden?”

Volgens Van de Weijer is dat lastig voor een partij als Google, dat aan een volledig zelfrijdende auto werkt. Want dan zijn zij aansprakelijk. “Dus het echte werk, de toegevoegde waarde van de mens, zit juist buiten die lijntjes.”

Toch gaat de manier waarop we ons verplaatsen fundamenteel veranderen, denkt Van de Weijer. Een groot onderdeel daarvan is de manier hoe we nu tegen een auto aankijken. We zien het niet als een middel om onszelf te vervoeren, maar als iets wat je bezit. Van de Weijer gelooft niet dat dat helemaal gaat verdwijnen. Een aantal mensen zal altijd een dikke auto willen hebben.

‘Even wennen’

“Maar al die diensten die uit het buitenland komen, voorzien in een ontzettend goede kwaliteit van mobiliteit.” Hij doelt daarmee op diensten als Uber, Snappcar, Lyft en Blablacar. Ook in Nederland is onlangs zo’n dienst ontstaan: Amber. Grote diensten zijn overigens ook in Nederland beschikbaar, maar bij het grote publiek gangbaar zijn ze nog niet. “Bij dit soort diensten is het vaak zo dat we uit ons gewoontepatroon moeten komen.” Makkelijk gezegd: even wennen.

Aanbieders van dit soort diensten proberen gebruikers dan ook met aantrekkelijke deals te lokken. In de strijd de consument te winnen, lijkt Uber de kroon te spannen. Volgens Bloomberg is het niet ondenkelijk dat Uber dit jaar een verlies van 3 miljard dollar (!) maakt. Het bedrijf wordt met een waarde van 68 miljard dollar gezien als de meest waardevolle startup ter wereld, maar winst maken is er nog niet bij.

In plaats daarvan gaat het om die gedragsverandering waar Van de Weijer op doelt. Geen auto pakken, maar een Uber. Niet gek dat het bedrijf in september in New York begon met een abonnementsservice. Voor 100 dollar per maand kon je onbeperkt gebruik maken van Uber in New York. Dit systeem pakte eerder goed uit voor onder meer Spotify en Netflix, maar kan een vervoersbedrijf hetzelfde model succesvol toepassen?

Foto’s: Justin Livesey, Google, Volvo